بررسﻰ ﻣیزان فراوانی انواع عمل و علل ﭘیوند قرنیه در بیماران ﻣراجعه کننده به بخش چشم ﭘزشکی بیمارستﺎن امام خمینی(ره ) اهواز طﻰ سا لهای 1382 تا 1397

Introduction
Corneal transplantation is one of the most common eye surgeries and the most common and successful tissue transplantation in the world. The most common cause of corneal transplantation in Iran is corneal keratoconus. Corneal disease is the fourth most common cause of blindness after cataracts, glaucoma, and age-related macular degeneration, affecting more than 10 million people worldwide. Corneal transplantation is performed in two ways: Penetrating keratoplasty (PK) and lamellar keratoplasty (LK). If the entire cornea needs to be replaced, PK surgery is performed, while LK is used if only the anterior layers of the cornea need corneal surgery. The endothelial keratoplasty (EK) method, as a type of LK, has advantages compared to the PK method, such as faster improvement of vision, shorter surgery time, removing a smaller amount of corneal tissue, no side effects caused by sutures, and lower risk of astigmatism. The EK method has become an acceptable treatment method for many endothelial disorders and focal dystrophies. 
In Descemet stripping automated endothelial keratoplasty (DSAEK), the deep layer (endothelium) is removed and the thickness of the grafted layer is about 90-180 microns. The Descemet membrane endothelial keratoplasty (DMEK) is the newest method of EK. This method requires more surgical skills compared to other methods. This study aims to determine the frequency and causes of different types of corneal transplantation surgeries in patients referred to the Ophthalmology Department of Imam Khomeini Hospital in Ahvaz, Iran.

​​​​​​​Methods
This descriptive study was performed on the records of patients who underwent corneal transplantation in the ophthalmology department of Imam Khomeini Hospital in Ahvaz, Iran, during 2003-2018. Their information including age, sex, cause of transplantation, sex and age of the donor, the need for re-transplantation, reason for re-transplantation, laterality of cornea, and the type of surgery was extracted. The sampling was done using a census method. The collected data were analyzed in SPSS software, version 22 using descriptive statistics, including frequency, percentage and Mean±SD.

Results
The total number of participants was 996, including 491 men (49.3%) and 505 women (50.7%). The mean age of recipients was 50.93±23.4 years. The mean age of corneal donors was 38.8±16.5 years, aged 3-84 years. It was reported that 51.7% of corneal transplantation surgeries were related to the right eye and 47.9% to the left eye. Pseudophakic bullous keratopathy (PBK) was the most common cause of corneal transplantation (29.1%) followed by keratoconus (19.2%). Most of patients underwent corneal transplantation by PK and DSAEK with 56.8% and 25%, respectively. The frequency of male corneal donors was higher than female donors, and this difference was statistically significant based on the binomial test (P<0.001). In addition, the difference in corneal transplantation between the right and left eyes was not statistically significant (P=0.24). Moreover, 9.8% of patients had corneal re-transplantation. Graft failure was the most common cause of corneal re-transplantation (68%), followed by late graft rejection and corneal perforation. Regarding the type of corneal sutures, 57% was interrupted, 36% was continuous, and 7% was combined interrupted and continuous sutures. 

Conclusion
In Derakhshan et al.’s study, the ratio of corneal transplantation in men and women in a hospital in Mashhad was 68% to 32%, which is not consistent with the present study. In our study, most of corneal transplant recipients were in two age groups of 60-70 and 70-80 years, while the lowest frequency was related to the age groups of <10 years and >90 years. The mean age the transplant recipients was 50.93 years. In the study by Soleimani et al., the mean age of transplant recipients was 52 years, which is consistent with the present study. In 2018, Chan et al. conducted a study to investigate the process of corneal transplantation in Toronto, Canada, from January 2014 to December 2016. Their results showed that partial-thickness LK was performed in 880 cases (80%), while full-thickness PK was performed in 224 cases (20%), which is not in line with the present study, maybe because of the use of more advanced techniques for surgery in their study or the difference in the causes of transplantation. In our study, PBK was the most common cause of corneal transplantation, while in most of studies in Iran, keratoconus was the most common cause, and PBK was in the second rank. In a national survey of corneal transplants during 1992-2002, which was done by Rezai et al., 19,688 samples were examined, and PBK was reported as the third most common cause of corneal transplantation. The higher number of PBK cases can be due to the change in the cataract surgery method, from the extracapsular extraction method to the Phacoemulsification method, and more damage to the corneal endothelium cells during the learning curve of this type of surgery. 
Considering the popularity of new surgical techniques and advances in post-surgical management, a further study is recommended to evaluate underlying diseases in transplant recipients and compare the re-transplantation rate based on different surgical techniques. 

Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
All ethical principles were considered in this study.

Funding
This study was funded by Ahvaz Jundishapur University of Medial Sciences.

Authors contributions
Supervision: Farshad Ostadian  and Mahmoud Panahibazzaz; Conceptualization, methodology, software, validation, formal analysis, investigation, resources, data collection: Vahid Shahsavari; Writing initial draft, review & editing: Mohammad Sadegh Mirdehghan; Visualization, supervision, project administration, and funding acquisition: Farshad Ostadian.

Conflicts of interest
The authors declared no conflict of interest

Acknowledgments
The authors would like to thank the personnel of the Ophthalmology Clinic of Imam Khomeini Hospital in Ahvaz and all participants for their cooperation.

مقدمه
ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻳﻜﻲ از اﻋﻤﺎل ﺷﺎﻳﻊ ﺟﺮاﺣﻲ ﭼﺸﻢ و ﻣﻮﻓﻖﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎﻓﺖ در ﺟﻬﺎن اﺳﺖ. ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ، ﺑﺴﺘﮕﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ‌ﻋﻠﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ دارد و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺘﻌﺪد ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﻴﺪه اﺳﺖ [1]. در اﻳﺮان ﻗﻮز ﻗﺮﻧﻴﻪ، ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ اﻋﻠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ [2]. ﺑﻴﻤﺎرى ﻗﺮﻧﻴﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﻌﺪ از آب‌ﻣﺮوارﻳﺪ، ﮔﻠﻮﻛﻮم و دژﻧﺮاﺳﻴﻮن ﻣﺎﻛﻮﻟﺎ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻦ، ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺷﺎﻳﻊ ﻧﺎﺑﻴﻨﺎﻳﻲ اﺳﺖ و سالانه ﺑﻴﺶ از 10 ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن را ﻣﺒﺘﻠﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ [3] ﺑﻪ‌ﻃﻮر‌ﻛﻠﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺑﺮاى ﺑﺎزﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ در ﻓﺮدى ﻛﻪ دﭼﺎر ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻣﻌﻴﻮب اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود. ﭼﺸﻢ ﻓﺮد ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺒﻜﻴﻪ و ﻋﺼﺐ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﺳﺎﻟﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و اﮔﺮ دﭼﺎر آب ﺳﻴﺎه اﺳﺖ، ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ درﻣﺎن داروﻳﻲ ﻗﺮار بگیرد و ﻓﺸﺎر ﭼﺸﻢ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺷﻮد [4].
ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﺑﻌﺪ از ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ، ﺑﺴﺘﮕﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ‌ﻋﻠﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ دارد و اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺘﻌﺪد ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﻴﺪه اﺳﺖ [5]. ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪى ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ از‌ﻧﻈﺮ اﭘﺘﻴﻜﻲ ﺷﻔﺎف ﺑﻮده و دﻳﺪ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺪﻫﺪ و ﺷﻜﺴﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ وﻗﺘﻲ وﺟﻮد دارد ﻛﻪ اﺟﺎزه ﻧﺪﻫﺪ ﺗﺼﻮﻳﺮ واﺿﺤﻲ روى ﺷﺒﻜﻴﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮد. ﺷﻜﺴﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﻪ 2 ﺻﻮرت اوﻟﻴﻪ و ﻳﺎ دﻳﺮرس است. ﺷﻜﺴﺖ اوﻟﻴﻪ ﺑﻪ ﻣﻮاردى اﻃﻠﺎق ﻣﻲ‌شود ﻛﻪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪى از ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﻛﺪر شود و ﺷﻔﺎﻓﻴﺖ ﻟﺎزم را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻴﺎورد [6]. ﺷﻜﺴﺖ دﻳﺮرس ﻧﻴﺰ در ﻣﻮاردى بهﻮﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل دوره‌هایى از ﺷﻔﺎﻓﻴﺖ، ﻗﺮﻧﻴﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪى دﭼﺎر ﻛﺪورت ﺷﻮد. ﻳﻜﻲ از ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﻞ ﺷﻜﺴﺖ دﻳﺮرس ﭘﻴﻮﻧﺪ، دﻓﻊ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪى ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻴﺰﺑﺎن است [7].
ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺷﻴﻮع ﻋﻠﻞ ﻣﻨﺠﺮ‌ﺷﻮﻧﺪه ﺑﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ (ﻛﺮاﺗﻮﭘﻠﺎﺳﺘﻲ ﻧﻔﻮذى) در ﻛﺸﻮرﻫﺎى در‌ﺣﺎل‌ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎ کشورﻫﺎى ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. ﺑﻪﻃﻮرىﻛﻪ در ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ (کراتوپلاستی بولوس سودوفیکیک) ، ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪ و (کراتوکونوس) از‌ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻠﻞ اﻳﻦ ﻧﻮع ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﻧﺠﺎم‌ﺷﺪه در اﻳﺮان ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﺖ اﻳﻦ ﻧﻮع ﭘﻴﻮﻧﺪ در اﻳﺮان کراتوکونوس بوده اﺳﺖ [8].
ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺑﻪ 2 ﺻﻮرت ﻛﺮاﺗﻮﭘﻠﺎﺳﺘﻲ ﻧﻔﻮذى  و کراتوپلاستی لایه‌ای‌ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد. اﮔﺮ ﻛﻞ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺟﺮاﺣﻲ ﻛﺮاﺗﻮﭘﻠﺎﺳﺘﻲ ﻧﻔﻮذى ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد. در‌ﺻﻮرﺗﻲ‌ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺨﺸﻲ از ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺗﺤﺖ ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد، از ﭘﻴﻮﻧﺪ کراتوپلاستی لایه‌ای اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد [9].
روش ﻛﺮاﺗﻮﭘﻠﺎﺳﺘﻲ اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل که نوعی کراتوپلاستی لایه‌ای است در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ روش ﻛﺮاﺗﻮﭘﻠﺎﺳﺘﻲ ﻧﻔﻮذى ﻣﺰﻳﺖﻫﺎﻳﻲ دارد ﻛﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از: ﺑﻬﺒﻮد ﺳﺮیع‌تر دﻳﺪ؛ زﻣﺎن ﻛﻮﺗﺎه‌تر ﻋﻤﻞ؛ ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﻣﻴﺰان ﻛﻤﺘﺮى از ﺑﺎﻓﺖ ﻗﺮﻧﻴﻪ؛ ﻋﺪم وﺟﻮد ﻋﻮارض ﻧﺎﺷﻲ ﺑﺨﻴﻪ و ﺧﻄﺮ ﻛﻤﺘﺮ آﺳﺘﻴﮕﻤﺎﺗﻴﺴﻢ. روش اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل ﻛﺮاﺗﻮﭘﻠﺎﺳﺘﻲ اﻣﺮوزه ﺑﻪ روش درﻣﺎﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ‌ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺑﺮاى ﺑﺴﻴﺎرى از اﺧﺘﻠﺎﻟﺎت اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل و دﻳﺴﺘﺮوﻓﻲ ﻓﻮﻛﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. 
روش ﻛﺮاﺗﻮﭘﻠﺎﺳﺘﻲ ﻧﻔﻮذى ﻧﻴﺰ ﻣﻌﻤﻮﻟﺎً در ﻣﻮاردى ﺿﺮورت ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﺎﻓﺖ ﻗﺮﻧﻴﻪ آﺳﻴﺐ دﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ.
روش ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻟﺎﻳﻪاى ﻗﺪاﻣﻲ ﻳﻚ روش درﻣﺎﻧﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ است ﻛﻪ ﻃﻲ آن ﻟﺎﻳﻪ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺑﺮداﺷﺘﻪ می‌شود و ﻟﺎﻳﻪ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﻛﺎﻣﻠﺎً ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻛﻪ از ﻗﺮﻧﻴﻪ اﻫﺪاﻳﻲ آﻣﺪه اﺳﺖ‌، در ﭼﺸﻢ جای‌گذاری و ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻟﺎﻳﻪاى ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد [10]. ﻋﻤﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻟﺎﻣﻠﺎر ﻋﻤﻴﻖ ﻗﺪاﻣﻲ ﺑﻪ‌ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﻔﻴﺪ و ﻣؤﺛﺮ در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﺳﻠﻮل‌های ﺳﺎﻟﻢ اﻧﺪوﺗﻠﻴﻮم ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر می‌رود. اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاى ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻧﺎﻓﺬ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر می‌رود ﻛﻪ ﺷﺎﻧﺲ ﭘﺲ‌زدﮔﻲ اﻧﺪوﺗﻠﻴﻮم ﻗﺮﻧﻴﻪ را ﺑﻪ ﺻﻔﺮ می‌رﺳﺎﻧﺪ [11].
 روش دِﺳِﻚ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎر اﺧﺘﻠﺎﻟﻲ در ﻟﺎﻳﻪ ﻋﻤﻘﻲ (اﻧﺪوﺗﻠﻴﻮم) دارد ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻗﺴﻤﺖﻫﺎى ﺳﻄﺤﻲ و ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ. ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻦ ﻟﺎﻳﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪى ﺣﺪود 90 ﺗﺎ 180 ﻣﻴﻜﺮون اﺳﺖ [12].
روش دِﻣِﻚ ﺟﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ روش ﭘﻴﻮﻧﺪ اﻧﺪوﺗﻠﻴﻮم اﺳﺖ و در آن ﻏﺸﺎی ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎزﻛﻲ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ 5 ﺗﺎ 10 ﻣﻴﻜﺮون ﭘﻴﻮﻧﺪ زده ﻣﻲﺷﻮد. اﻳﻦ روش در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ روشﻫﺎ ﺗﺒﺤﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮى در ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ و ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎى آن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روشﻫﺎى دﻳﮕﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ [13].
ﺑﺎ‌ﺗﻮﺟﻪ‌ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﺮاﻛﺰ اﻧﺠﺎم ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ در اﻳﺮان ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﭼﺸﻢﭘﺰﺷﻜﻲ اﻣﺎم خمینی اﻫﻮاز اﺳﺖ، ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﺪم وﺟﻮد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ در اﺳﺘﺎن ﺧﻮزﺳﺘﺎن, ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﻓﺮاواﻧﻲ ﻋﻠﻞ و اﻧﻮاع ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺮاﺟﻌﻪ‌ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﭼﺸﻢﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎمﺧﻤﻴﻨﻲ (ره) اﻫﻮاز اﻧﺠﺎم ﺷﺪ.

روش بررسی
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ از اﻧﻮاع ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ‌ﻣﻘﻄﻌﻲ و در ﮔﺮوه ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﻫﺪه‌اى ﺑﻮد. اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﺑﺮ روى ﭘﺮوﻧﺪه ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﻛﻪ ﻃﻲ ﺳﺎل‌های 1382 تا 1397 در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ (ره) ﺷﻬﺮ اﻫﻮاز ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ. ﭘﺮوﻧﺪهﻫﺎى داراى ﻧﻘﺺ اﻃﻠﺎﻋﺎﺗﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺬف ﺷﺪﻧﺪ. اﻃﻠﺎﻋﺎت ﻣﻮرد‌ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻦ، ﺟﻨﺲ، ﻋﻠﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ، ﺟﻨﺴﻴﺖ و ﺳﻦ دﻫﻨﺪه ﻋﻀﻮ، ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد، ﻋﻠﺖ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد، ﺳﻤﺖ، ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻗﺮﻧﻴﻪ‌دﻫﻨﺪه، ﮔﻴﺮﻧﺪه و ﻧﻮع ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﻮدﻧﺪ. روش نمونه‌گیری براساس مرور پرونده گذشته و تمام شماری توصیفی بوده است و ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎم ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ‌دﻟﻴﻞ ﻋﻤﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ (ره) اﻫﻮاز ﻃﻲ ﺳﺎﻟ‌ﻬﺎى 1382 تا 1397 ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﺮده ﺑﻮدند. ﻣﺠﻮز اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶ به شماره پایان‌نامه شماره ع/3720 از کمیته مرتبط دانشگاه علوم‌پزشکی جندی شاپور اهواز ﻛﺴﺐ ﺷﺪ.

ﺗﺠﺰﻳﻪ‌و‌ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻃﻠﺎﻋﺎت
اﻃﻠﺎﻋﺎت ﺑﻴﻤﺎران در ﻧﺮم‌اﻓﺰار SPSS  نسخه 22 جمع‌آورى ﺷﺪه و ﺑﻪ‌ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺠﺰﻳﻪ‌و‌ﺗﺤﻠﻴﻞ داده‌ها از روش‌های آﻣﺎر ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ازﺟﻤﻠﻪ ﮔﺰارش ﻓﺮاواﻧﻲ، درﺻﺪ، ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ، اﻧﺤﺮاف‌معیار و ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺟﺪاول و ﻧﻤﻮدار‌ها اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ.

یافته‌ها
ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد‌ﺑﺮرﺳﻲ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ 996 ﻧﻔﺮ، ﺷﺎﻣﻞ 491 ﻧﻔﺮ مرد (49/3 درﺻﺪ) و 505 ﻧﻔﺮ (50/7 درﺻﺪ) زن ﺑﻮد. ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ ﺑﻴﻤﺎران درﻳﺎﻓﺖ‌ﻛﻨﻨﺪه ﻗﺮﻧﻴﻪ و اﻧﺤﺮاف‌ﻣﻌﻴﺎر آن ﺑﻪ‌ﺗﺮﺗﻴﺐ 50/93 و 23/4 ﺑﻮد. ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ اﻓﺮاد دﻫﻨﺪه ﻗﺮﻧﻴﻪ و اﻧﺤﺮاف‌ﻣﻌﻴﺎر آن ﺑﻪ‌ﺗﺮﺗﻴﺐ 38/8 و 16/5 ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد در ﺑﺎزه ﺳﻨﻲ 3 اﻟﻲ 84 ﺳﺎل ﺑﻮدﻧﺪ. در جدول شماره 1 وﺿﻌﻴﺖ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺟﻨﺴﻴﺖ اهداکنندگان قرنیه ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ‌ﺑﻪ جدول شماره 1، ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﺮدان دﻫﻨﺪه ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از زﻧﺎن ﺑﻮد. اﻳﻦ اﺧﺘﻠﺎف از‌ﻧﻈﺮ آﻣﺎرى براساس آزﻣﻮن 2 ﺟﻤﻠﻪاى ﻣﻌﻨﺎدار اﺳﺖ (P<0/0001) (جدول شماره 2).

ﺑﺎ‌ﺗﻮﺟﻪبه آزﻣﻮن 2 ﺟﻤﻠﻪاى اﺧﺘﻠﺎف ﺑﻴﻦ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ و ﭼﭗ ازﻧﻈﺮ آﻣﺎرى ﻣﻌﻨﺎدار ﻧﺸﺪ (P=0/24).
طبق جدول شماره 3، شایع‌ترین علت پیوند را کراتوپلاستی بولوس سودوفیکیک با 29/1 درصد و پس از آن کراتوکونوس با 19/2 درصد تشکیل دادند.

طبق جدول شماره 4، براساس مطالعه حاضر ﻛﺮاﺗﻮﭘﻠﺎﺳﺘﻲ ﻧﻔﻮذى و پس از آن دِﺳِﻚ به‌ترتیب با 56/8 درصد و 25 درصد بیشترین نوع پیوند قرنیه بودند.

پیوند مجدد قرنیه نیز 9/8 درصد بیماران را شامل شد. طبق تصویر شماره 1، رد پیوند زودرس شایع‌ترین علت و پس از آن رد پیوند دیررس و پارگی قرنیه از علل عمل پیوند مجدد قرنیه بوده‌اند.

طبق جدول شماره 5 در علل پیوند مجدد، رد اولیه پیوند با 68 درصد بیشترین علت بود.

نوع بخیه در 57 درصد به‌صورت جداگانه، 36 درصد پیوسته و 7 درصد ترکیبی بود. مطابق تصویر شماره 2 بیشترین اهدا کنندگان درمطالعه حاضر در گروه سنی 20 تا 30 سال و کمترین در گروه بالای 80 سال قرار داشتند.

ﺑﺤﺚ
از زﻣﺎن اوﻟﻴﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺑﻴﺶ از 100 ﺳﺎل ﻣﻲﮔﺬرد و اﻣﺮوزه ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ آﻟﻮژﻧﻴﻚ در ﺟﻬﺎن اﺳﺖ. ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻣﻮﻓﻖﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎﻓﺖ در اﻧﺴﺎن اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺑﻪ‌دﻟﻴﻞ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺗﻲ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺪون ﻋﺮوق ﺑﻮدن و ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻀﻮ است. ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻋﻠﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ. اﻳﻦ ﻋﻠﻞ اﮔﺮﭼﻪ در ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط دﻧﻴﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺳﺖ، اما ﺷﻴﻮع آن‌ها در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ و از زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ زﻣﺎن دﻳﮕﺮ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ [1]. در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﻮاع و ﻋﻠﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﭼﺸﻢ و ﭘﻴﺎﻣﺪ آن، اﻃﻠﺎﻋﺎت 996 ﻧﻔﺮ از ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﻃﻲ سال‌های 1382 تا 1397 در ﺑﺨﺶ ﭼﺸﻢ‌ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ (ره) ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ، ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮفتند.
ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻮزﻳﻊ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﻴﻮﻧﺪ در ﻣﺮدان و زﻧﺎن در این مطالعه ﺑﻪ‌ﺗﺮﺗﻴﺐ 49/3 و 50/7 درﺻﺪ ﺑﻮد. در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻗﺘﺪارى و ﻫﻤﻜﺎران ﻛﻪ ﻋﻠﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ را بررسی کردند ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ ﻛﻪ درﺻﺪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﻣﺮدان (65 درصد) ﺑﻴﺸﺘﺮ از زﻧﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ هم‌خوانی ﻧﺪارد [8]. در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ درﺧﺸﺎن و ﻫﻤﻜﺎران ﻓﺮاواﻧﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ در ﻣﺸﻬﺪ 68 ﺑﻪ 32 درﺻﺪ ﺑﻮد [14] ﻛﻪ ﺑا ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ در ﻳﻚ راﺳﺘﺎ ﻧﻴﺴﺖ. ﺑﺎ‌ﺗﻮﺟﻪ‌ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ اﺳﺖ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﻳﻦ اﺧﺘﻠﺎف ﻗﺎﺑﻞ‌ﺗﻮﺟﻴﻪ اﺳﺖ. ﺑﺮاﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎى ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎران درﻳﺎﻓﺖ‌ﻛﻨﻨﺪه ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻣﺮاﺟﻌﻪ‌ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ (ره) اﻫﻮاز در دو ﮔﺮوه ﺳﻨﻲ 60 تا 70 ﺳﺎل و 70 تا 80 ﺳﺎل ﺑﻮدﻧﺪ و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮاواﻧﻲ در ﮔﺮوه‌های ﺳﻨﻲ زﻳﺮ 10 ﺳﺎل و ﺑﺎﻟﺎى 90 ﺳﺎل ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ دﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﭘﻴﻮﻧﺪ 50/93 ﺳﺎل ﺑﻮد. در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ و ﻫﻤﻜﺎران، ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﭘﻴﻮﻧﺪ 52 ﺳﺎل ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد [15].
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﻌﻔﺮى و ﻫﻤﻜﺎران داﻣﻨﻪ ﺳﻨﻲ درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ 5-51 ﺳﺎل ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ‌ﺗﻮﺟﻪ‌ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ 30/4 ﺳﺎل، ﻛﻤﺘﺮ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ [16]. در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ زارع و ﻫﻤﻜﺎران ﻛﻪ در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻟﺒﺎﻓﻲﻧﮋاد ﺑﻴﻦ سال‌های 1386 تا 1388 اﻧﺠﺎم ﺷﺪ، ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ﺑﻴﻤﺎران درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪه ﭘﻴﻮﻧﺪ 42 ﺳﺎل ﺑﻮد [17] ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻛﻤﺘﺮ اﺳﺖ. ﺳﻦ ﺑﻴﻤﺎران از ﻛﻤﺘﺮ از 1 ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺗﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ 100ﺳﺎﻟﮕﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻣﺒﻴﻦ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﻴﻒ ﺑﻴﻤﺎرىﻫﺎى ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺑﺴﻴﺎر وﺳﻴﻊ اﺳﺖ؛ ﺑﻴﻤﺎرىﻫﺎﻳﻲ ﻫﻤﭽﻮن دیستروفی ارثی مادرزادی اندوتلیال و ﻧﺎﻫﻨﺠﺎرى ﭘﻴﺘﺮ در ﺑﺪو ﺗﻮﻟﺪ و ﺑﻴﻤﺎری‌هایی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺮاﺗﻮﭘﺎﺗﻲ ﺗﺮاﺧﻤﻲ، ﻛﺮاﺗﻮﭘﺎﺗﻲﻫﺎى ﺗﺎوﻟﻲ و دﻳﺴﺘﺮوﻓﻲ آﻧﺪوﺗﻠﻴﻮﻣﻲ ﻗﺮﻧﻴﻪ در دوره ﭘﻴﺮى، از‌ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺜﺎلﻫﺎى دو ﺳﺮ اﻳﻦ ﻃﻴﻒ ﺳﻨﻲ هستند.
چان و ﻫﻤﻜﺎران در ﺳﺎل 2018 ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاى ﺑﻪ‌ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ روﻧﺪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﺷﻬﺮ ﺗﻮرﻧﺘﻮ ﻛﺎﻧﺎدا اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ. اﻃﻠﺎﻋﺎت جمعیت‌شناختی، ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ و ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻚ از آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه آﺳﻴﺐ‌ﺷﻨﺎﺳﻲ ﭼﺸﻢ در ﻛﻠﻴﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎى ﻗﺮﻧﻴﻪ اﻧﺠﺎم‌ﺷﺪه از ژاﻧﻮﻳﻪ 2014 ﺗﺎ دﺳﺎﻣﺒﺮ 2016 ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﺮاﺗﻮﭘﻠﺎﺳﺘﻲ‌های ﻟﺎﻳﻪ‌اى ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺰﺋﻲ در 880ﻣﻮرد (80 درﺻﺪ) اﻧﺠﺎم ﺷﺪ، در‌ﺣﺎﻟﻲ‌ﻛﻪ ﻛﺮاﺗﻮﭘﻠﺎﺳﺘﻲ‌های ﻧﺎﻓﺬ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻛﺎﻣﻞ 224 ﻣﻮرد (20 درﺻﺪ) را ﺗﺸﻜﻴﻞ می‌دﻫﻨﺪ [18] که هم‌راستا با مطالعه حاضر نیست و این می‌تواند به‌دلیل تکنیک‌های به‌روزتر در زمان جراحی‌ها و تفاوت فراوانی علل پیوند در کشور موردمطالعه باشد.
ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ حاضر، 51/7 درﺻﺪ (515 ﻧﻔﺮ) ﻋﻤﻞ‌های ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ و 478 درﺻﺪ (477 ﻧﻔﺮ) ﻋﻤﻞ‌ها ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﻮد. ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ درﺧﺸﺎن و ﻫﻤﻜﺎران ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﭼﺸﻢ راﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻛﻪ در راﺳﺘﺎى ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ [14]. در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ و ﻫﻤﻜﺎران 53 درﺻﺪ از ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﭼﺸﻢ راﺳﺖ و 47 درﺻﺪ در ﭼﺸﻢ ﭼﭗ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ هم‌خوانی داﺷﺘﻪاﺳﺖ [15]. ﻫﺮﭼﻨﺪ اﺧﺘﻠﺎف زﻳﺎدى دﻳﺪه ﻧﺸﺪه ﻛﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻣﺎﻫﻴﺖ دوﻃﺮﻓﻪ ﺑﻮدن ﺑﻴﻤﺎری‌های ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ است، اما ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﺎﻣﻊﺗﺮ ﺑﻴﻤﺎرىﻫﺎى ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﻫﺮ 2 ﭼﺸﻢ از اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدى ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ.
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ حاضر، کراتوپلاستی بولوس سودوفیکیک ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ اﺳﺖ. درحالی‌که در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ در ﻛﺸﻮر اﻳﺮان ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﺖ ﻗﻮز ﻗﺮﻧﻴﻪ، کراتوکونوس ﺑﻮده اﺳﺖ و کراتوپلاستی بولوس سودوفیکیک در رﺗﺒﻪ ﺑﻌﺪى ﻗﺮار دارد. در آﻣﺎر ﻛﺸﻮرى ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪسال‌های 1373 تا 1383 ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ رﺿﺎﻳﻲ و ﻫﻤﻜﺎران اﻧﺠﺎم ﺷﺪ، 19688 ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻛﺮاﺗﻮﭘﺎﺗﻲ ﺗﺎوﻟﻲ ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﺷﺎﻳﻊ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﺪ [19]. اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﻣﻮارد کراتوپلاستی بولوس سودوفیکیک ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ‌ﻋﻠﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ روش ﻋﻤﻞ ﻛﺎﺗﺎراﻛﺖ، از روش ﺧﺎرج ﻛﭙﺴﻮﻟﻲ ﺑﻪ روش ﻓﻴﻜﻮ و آﺳﻴﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﻠﻮل‌های آﻧﺪوﺗﻠﻴﻮم ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﻃﻲ دوره آﻣﻮزش اﻳﻦ ﻧﻮع ﻋﻤﻞ ﺑﺎﺷﺪ [16].
ﻗﻮز ﻗﺮﻧﻴﻪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دوﻣﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﺷﺎﻳﻊ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ (19/2 درﺻﺪ) ﺑﻌﺪ از کراتوپلاستی بولوس سودوفیکیک است. در‌ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ در ﻛﺸﻮر اﻳﺮان ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ. ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ و ﻫﻤﻜﺎران ﻋﻠﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ را ﻃﻲ سال‌های 1380 تا 1381 ﺑﺮرﺳﻲ کردند و از 684 ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮرﺳﻲ‌ﺷﺪه، قوز قرنیه (27/3 درﺻﺪ) و کراتوپلاستی بولوس سودوفیکیک (11/7 درﺻﺪ) ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﻞ ﮔﺰارش ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ در راﺳﺘﺎى ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ [15]. 
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ حاضر، اﺳﻜﺎر و ﻛﺪورت ﻗﺮﻧﻴﻪ ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﻋﻠﺖ (6/1 درﺻﺪ) ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ. در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ زارع و ﻫﻤﻜﺎران، اﺳﻜﺎر و ﻛﺪورت ﻗﺮﻧﻴﻪ 8 درﺻﺪ ﻋﻠﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ را ﺗﺸﻜﻴﻞ داده اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻳﮕﺮى ﻛﻪ زارع و ﻫﻤﻜﺎران اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ اﺳﻜﺎر ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻋﻠﺖ 7/4 درﺻﺪ از ﻋﻤﻞ‌های ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫﺮ 2 ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ هم‌خوانی دارد [20]. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاى ﻛﻪ در آﻣﺮﻳﻜﺎ در ﻣﺪت 3 دﻫﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ، کراتوپلاستی بولوس سودوفیکیک و قوز قرنیه ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد [21].
ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﻞ اﻳﺠﺎد قوز قرنیه ﻛﺎﻣﻠﺎً ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪه ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ ﭼﻨﺪﻋﺎﻣﻠﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، اما وﺟﻮد زﻣﻴﻨﻪﻫﺎى ژﻧﺘﻴﻜﻲ در آن و ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺑﺎ ﺑﻌﻀﻲ ﺑﻴﻤﺎری‌های دﻳﮕﺮ از‌ﺟﻤﻠﻪ کراتوکونژکتویت ورنال و بیماری‌های درﻳﭽﻪ‌اى ﻗﻠﺒﻲ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ روشﻫﺎى درﻣﺎﻧﻲ ﻗﻮز ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺘﻔﺎوت و ﻣﺘﻌﺪد ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﻋﻠﻞ ﺗﻔﺎوت در ﺷﻴﻮع ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻠﺎ ﺑﻪ ﻗﻮز ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن ﺑﺎﺷﺪ.
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ روش ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻧﻔﻮذى ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ. اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ درﺧﺸﺎن و ﻫﻤﻜﺎران هم‌خوانی دارد [14]. ﻋﻠﺎوه‌ﺑﺮ‌اﻳﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ زارع و ﻫﻤﻜﺎران ﻛﻪ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻠﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﻣﺮﻛﺰ آﻣﻮزﺷﻲ‌درﻣﺎﻧﻲ ﻟﺒﺎﻓﻲﻧﮋاد اﻧﺠﺎم ﺷﺪ، ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ روش ﺟﺮاﺣﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ، پیوند نفوذی ﺑﻮده اﺳﺖ [17] ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ هم‌خوانی دارد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﻴﻮع ﻋﻤﻞ پیوند نفوذی در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اوﻧﻮ و ﻫﻤﻜﺎران در ﻛﺸﻮر ژاﭘﻦ 65 درﺻﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ [22] ﻛﻪ در راﺳﺘﺎى ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ.
روش ﺟﺮاﺣﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪ اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ رﺗﺒﻪ دوم را ﭘﺲ از روش پیوند نفوذی ﺑﻪﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ. درحالی‌که در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ زارع و ﻫﻤﻜﺎران ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮاواﻧﻲ (0/9 درﺻﺪ) را در ﻣﻴﺎن ﺳﺎﻳﺮ ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ‌ﺗﻮﺟﻪ‌ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل ﻗﺮﻧﻴﻪ روش ﺟﺪﻳﺪى ﺟﻬﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﺑﻴﻤﺎرىﻫﺎى آﻧﺪوﺗﻠﻴﻮم ﻗﺮﻧﻴﻪ از ﺟﻤﻠﻪ کراتوپلاستی بولوس سودوفیکیک است [20]، ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺎﺑﻞ‌ﺗﻮﺟﻴﻪ است. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ‌ﺗﻮﺟﻪ‌ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ کراتوپلاستی بولوس سودوفیکیک ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ است و روش دسک در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ارﺟﺢ اﺳﺖ، ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺎﺑﻞ‌ﺗﻮﺟﻴﻪ اﺳﺖ.
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ راک و ﻫﻤﻜﺎران ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ اﺳﺖ و ﻃﻲ سال‌های 2008 تا 2016 در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﭘﻴﻮﻧﺪ ﭼﺸﻢ ﻛﺸﻮر آﻟﻤﺎن اﻧﺠﺎم ﺷﺪ، ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻪ روش دسک ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮاواﻧﻲ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ [23]. اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ روش دسک ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ﺳﺎل 2008 ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮع را داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻋﻠﺖ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻋﻤﻞ در سال‌های اﺧﻴﺮ، ﻣﻴﺰان رد ﭘﻴﻮﻧﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ آن در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ روش راﻳﺞ پیوند نفوذی ﻋﻨﻮان ﺷﺪ.
ﻋﻠﺎوه‌ﺑﺮ اﻳﻦ، اﮔﺮﭼﻪ پیوند قرنیه لایه‌ای قدامی در ﺳﺎل 2002 ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪه ﺑﻮد‌، اﻣﺎ در ﻣﺪت‌زﻣﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻛﻢ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ 1/5 درﺻﺪ از ﻛﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎى ﻗﺮﻧﻴﻪ اﺳﺖ. ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ پیوند قرنیه لایه‌ای قدامی اﺣﺘﻤﺎﻟﺎً ﺑﻪ‌دﻟﻴﻞ زﻣﺎن ﺟﺮاﺣﻲ ﻃﻮﻟﺎﻧﻲ‌ﺗﺮ آن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺣﺒﺎب ﺑﺰرگ‌، ﻳﻚ ﭼﺎﻟﺶ ﻓﻨﻲ ﺑﺎﻟﺎﺗﺮ‌، ﻣﻌﺮﻓﻲ اﺗﺼﺎل ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻛﻠﺎژن در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻠﺎ ﺑﻪ قوز قرنیه پیش‌رونده و در‌ﻧﺘﻴﺠﻪ، ﻳﻚ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻳﺎدﮔﻴﺮى ﻛﻨﺪﺗﺮ و دﺷﻮارﺗﺮ ﺑﺮاى ﺟﺮاح داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﻛﻤﺘﺮ ﭘﺰﺷﻜﺎن ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ [24]. اﻣﺮوزه ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻧﻮع ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻪ روش پیوند قرنیه لایه‌ای قدامی را ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد داده‌اﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ رد ﭘﻴﻮﻧﺪ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻨﺠﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﺗﻜﻨﻴﻚ در ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎى ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﻣؤﺛﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.
ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ 9/8 درﺻﺪ (98 ﻧﻔﺮ) ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ‌ﺻﻮرت ﻣﺠﺪد ﻋﻤﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ را اﻧﺠﺎم داده‌اﻧﺪ. اﻳﻦ ﻣﻴﺰان در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻗﺘﺪارى و ﻫﻤﻜﺎران ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ 6/38 درﺻﺪ و در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ و ﻫﻤﻜﺎران 11/5 درﺻﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ [8]. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺠﺎع و ﻫﻤﻜﺎران 10/2 درﺻﺪ از ﺑﻴﻤﺎران ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‌اﻧﺪ. [26] ﻛﻪ ﺑﺎ‌ﺗﻮﺟﻪ‌ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت پیش‌گفت، ﻋﻤﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺮاﺟﻌﻪ‌ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ (ره) اﻫﻮاز داراى ﻧﺮخ ﻣﺘﻨﺎﺳﺒﻲ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ آﻣﺎر ﺑﺎ ﮔﺰارشﻫﺎى ﻣﻮﺟﻮد از اﻛﺜﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ را ﺑﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ، هم‌خوانی دارد. در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻨﺴﻮن و ﻫﻤﻜﺎران ﺷﻴﻮع ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﻛﺸﻮر ﻛﺎﻧﺎدا 9/91 درﺻﺪ ﻋﻨﻮان ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ هم‌خوانی دارد [26].
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺸﻮرى ﺑﺎﻧﻚ ﭼﺸﻢ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ رﺿﺎﻳﻲ و ﻫﻤﻜﺎران  اﻧﺠﺎم ﺷﺪ، ﻋﻤﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد ﻗﺮﻧﻴﻪ 5/2 درﺻﺪ ﻋﻤﻞ‌های ﭘﻴﻮﻧﺪ‌ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داد ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻴﻮع ﻛﻤﺘﺮى داﺷﺘﻪ اﺳﺖ [19]. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ روزاﻓﺰون ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻗﺎﺑﻞ‌ﺗﻮﺟﻴﻪ اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در آﻣﺮﻳﻜﺎ ﻧﻴﺰ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد ﻗﺮﻧﻴﻪ در سال‌های اﺧﻴﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻞ‌ﺗﻮﺟﻬﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ [27].
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاى ﻛﻪ در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻟﺒﺎﻓﻲ‌ﻧﮋاد اﻧﺠﺎم ﺷﺪ، ﺷﻴﻮع ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد ﻗﺮﻧﻴﻪ ﺑﻴﻦ سال‌های 1386 تا 1388 ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ سال‌های ﻗﺒﻞ اﻓﺰاﻳﺶ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮى داﺷﺘﻪ اﺳﺖ [17] ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در راﺳﺘﺎى ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ است. ﺑﺎ‌وﺟﻮد‌اﻳﻦ ﻋﻠﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﻲ شود و ﻣﺴﺎئلی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻓﺖ دﻫﻨﺪه و روشﻫﺎى ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ ارزﻳﺎﺑﻲ شوند.
ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ 68 درﺻﺪ ﻋﻤﻞﻫﺎى ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد ﻗﺮﻧﻴﻪ ﭼﺸﻢ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺮاﺟﻌﻪ‌ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ (ره) ﺑﻪ‌دﻟﻴﻞ شکست پیوند ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻗﺘﺪارى و ﻫﻤﻜﺎران هم‌خوانی دارد [8]. در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ لاکردا و ﻫﻤﻜﺎران شکست پیوند علت 71 درﺻﺪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻮد [28] ﻛﻪ در راﺳﺘﺎى ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ. ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ شکست پیوند و رد پیوند ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ دﻟﺎﻳﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻮده‌اﻧﺪ، اﻣﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻋﻔﻮﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدى از ﻣﻮارد ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮرد را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ و آب‌و‌ﻫﻮاﻳﻲ، ﻧﺤﻮه ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎى ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻴﻤﺎر ﺟﻬﺖ ﺣﻀﻮر در ﺟﻠﺴﺎت ﭘﺲ از ﭘﻴﻮﻧﺪ اوﻟﻴﻪ و ﻳﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ ﻣﻴﻜﺮوبﻫﺎى ﻋﺎﻣﻞ زﺧﻢ ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﭘﻴﻮﻧﺪ اوﻟﻴﻪ و وﺟﻮد ﮔﻮﻧﻪﻫﺎى ﻣﻘﺎوم ﻗﺎرچ ﺑﻴﻤﺎرى‌زا ﻧﺴﺒﺖ داد.
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﺗﻌﺪاد ﻣﻮارد دﻓﻊ ﭘﻴﻮﻧﺪ در ﻃﻮل ﻣﺪت ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﻗﺎﺑﻞ‌ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻛﻢ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﻲ ﭘﻴﮕﻴﺮى و ﻛﻢ ﺑﻮدن ﻣﻮارد ﭘﺮﺧﻄﺮ ﺑﺮاى دﻓﻊ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖآﻣﻴﺰى در اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ داﺷﺘﻪ و اﻣﻴﺪ اﺳﺖ ﺑﺎ‌ﺗﻮﺟﻪ‌ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎد ﺑﻴﻤﺎران ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ در اﺳﺘﺎن، ﺑﺘﻮان اﻣﻜﺎﻧﺎت اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ را ﺗﻮﺳﻌﻪ داد.
رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻜﺎت ﺗﻜﻨﻴﻜﻲ در زﻣﺎن ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ، ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺘﺨﺎب اﻧﺪازه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﻓﺖ دﻫﻨﺪه ﻧﻴﺰ از اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدى ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻗﺮﻧﻴﻪ‌دﻫﻨﺪه ﻧﻴﺰ از دﻳﮕﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣؤﺛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻨﺘﺮل دﻗﻴﻖ اﻟﺘﻬﺎب و ﻋﻔﻮﻧﺖ و ﻣﺸﻜﻠﺎت ﺳﻄﺢ ﭼﺸﻢ ﻗﺒﻞ و ﭘﺲ از ﭘﻴﻮﻧﺪ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻗﺮﻧﻴﻪ‌دﻫﻨﺪه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻘﺎی ﺑﺎﻓﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪى ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ. ﺑﻴﻤﺎرى زﻣﻴﻨﻪاى ﻓﺮد ﻧﻴﺰ در ﺑﻘﺎی ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣؤﺛﺮ اﺳﺖ. آﮔﺎﻫﻲ دادن ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎران در‌ﻣﻮرد ﻋﻮارض اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﻟﺰوم ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت دوره‌اى ﺗﺎ سال‌ها ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ‌شود.
از نقاط ضعف مطالعه حاضر می‌توان به عدم بررسی تأثیر میزان آموزش دستیاران چشم‌پزشکی در تشخیص به‌موقع و پیشگیرانه قوز قرنیه، میزان بروز کراتوپلاستی بولوس سودوفیکیک در‌زمینه دوره آموزش جراحی فیکوایمولسیفیکاسیون و ضعف پژوهش در پرونده‌خوانی اشاره کرد.

ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮى
ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ روش پیوند نفوذی ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ. 9/8 درﺻﺪ (98 ﻧﻔﺮ) ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ‌ﺻﻮرت ﻣﺠﺪد ﻋﻤﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮﻧﻴﻪ را اﻧﺠﺎم داده‌اﻧﺪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﻋﻠﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد ﻗﺮﻧﻴﻪ در 68 درﺻﺪ از ﺑﻴﻤﺎران، شکست پیوند ﺑﻮد. در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ ﻛﻪ در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺗﻌﺪاد ﻣﻮارد کراتوپلاستی بولوس سودوفیکیک اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ آن را ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻐﻴﻴﺮ روش ﻋﻤﻞ ﻛﺎﺗﺎراﻛﺖ از روش ﺧﺎرج ﻛﭙﺴﻮﻟﻲ ﺑﻪ روش ﻓﻴﻜﻮ و آﺳﻴﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ سلول‌های اﻧﺪوﺗﻠﻴﻮم ﻗﺮﻧﻴﻪ در ﻃﻲ دوره آﻣﻮزش اﻳﻦ ﻧﻮع ﻋﻤﻞ داﻧﺴﺖ. 
طبق مطالعات اخیر ﻛﻨﺘﺮل دﻗﻴﻖ اﻟﺘﻬﺎب و ﻋﻔﻮﻧﺖ و اﻧﺘﺨﺎب ﺳﺎﻳﺰ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﮔﺮاﻓﺖ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻗﺮﻧﻴﻪ‌دﻫﻨﺪه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻘﺎی ﺑﺎﻓﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪى ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ. ﺑﻴﻤﺎرى زﻣﻴﻨﻪاى ﻓﺮد ﻧﻴﺰ در ﺑﻘﺎی ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣؤﺛﺮ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ آﮔﺎﻫﻲ دادن ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎران در ﻣﻮرد ﻋﻮارض اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﻟﺰوم ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت دوره‌اى ﺗﺎ سال‌های ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد.
باتوجه‌به تکنیک‌های جدید پیوند قرنیه نظیر دسک و سایر موارد که در ۵ سال اخیر از کراتوپلاستی نفوذی پیشی گرفته‌اند و پیشرفت‌های درمانی پس از عمل، ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاى ﺑﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎرىﻫﺎى زﻣﻴﻨﻪاى و ﻣﻴﺰان ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻮع درﻣﺎن و مقایسه ﻋﻠلﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻧﻮع ﺗﻜﻨﻴﻚ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ و همچنین بررسی تأثیر آموزش دستیاران در کاهش بروز موارد نیازمند پیوند بپردازد.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
در مطالعه حاضر دستورالعمل های اخلاقی مطابقت و لحاظ شده است.

حامی مالی
این پژوهش با سرمایه‌گذاری دانشگاه علوم‌پزشکی جندی‌شاپور اهواز انجام شده است.

مشارکت نویسندگان
سرپرستی: فرشاد استادیان و محمودرضا پناهی‌بزاز: مفهوم‌سازی، روش‌شناسی، نرم‌افزار، اعتبارسنجی، تحلیل رسمی، بررسی، منابع، گردآوری داده‌ها: وحید شهسواری؛ نگارش-تهیه پیش‌نویس اصلی و نقد و تدوین: محمدصادق میردهقان؛ تجسم، نظارت، مدیریت پروژه و تأمین مالی: فرشاد استادیان.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
نویسندگان مقاله از کارکنان کلینیک چشم پزشکی بیمارستان امام خمینی اهواز و کلیه افرادی که در اجرای پژوهش و جمع‌آوری داده‌ها همکاری داشتند، تشکر می‌کنند.

References

1. Singh R, Gupta N, Vanathi M, Tandon R. Corneal transplantation in the modern era. Indian J Med Res. 2019; 150(1):7-22. [DOI:10.4103/ijmr.IJMR_141_19] [PMID] [PMCID]
2. Rezaei Kanavi M, Javadi MA, Motevasseli T, Chamani T, Rezaei Kanavi M, Kheiri B, et al. Trends in indications and techniques of corneal transplantation in Iran from 2006 to 2013; an 8-year Review. J Ophthalmic Vis Res. 2016; 11(2):146-52. [DOI:10.4103/2008-322X.183930] [PMID] [PMCID]
3. Tan DT, Dart JK, Holland EJ, Kinoshita S. Corneal transplantation. Lancet. 2012; 379(9827):1749-61. [DOI:10.1016/S0140-6736(12)60437-1] [PMID]
4. Bigan G, Puyraveau M, Saleh M, Gain P, Martinache I, Delbosc B, et al. Corneal transplantation trends in France from 2004 to 2015: A 12-year review. Eur J Ophthalmol. 2018; 28(5):535-40. [DOI:10.1177/1120672118762224] [PMID]
5. Duman F, Kosker M, Suri K, Reddy JC, Ma JF, Hammersmith KM, et al. Indications and outcomes of corneal transplantation in geriatric patients. Am J Ophthalmol. 2013; 156(3):600-7.e2. [DOI:10.1016/j.ajo.2013.04.034] [PMID]
6. Moffatt SL, Cartwright VA, Stumpf TH. Centennial review of corneal transplantation. Clin Exp Ophthalmol. 2005; 33(6):642-57. [DOI:10.1111/j.1442-9071.2005.01134.x] [PMID]
7. Lowe MT, Keane MC, Coster DJ, Williams KA. The outcome of corneal transplantation in infants, children, and adolescents. Ophthalmology. 2011; 118(3):492-7. [DOI:10.1016/j.ophtha.2010.07.006] [PMID]
8. Eghtedari M, Kamalzadeh M. [Frequency of causes of corneal re-graft during 5 years at Khalili Hospital, Shiraz (Persian)]. Bina J Ophthalmol. 2018; 24(2):99-104. [Link]
9. Karimian F, Feizi S, Faramarzi A, Mousavizadeh A, Yaseri M, Effatizadeh A. Risk factors for failure of keratoplasty in keratoconus: Penetrating vs. Deep anterior lamellar keratoplasty. Bina J Ophthalmol. 2018; 24(4):101-10.[Link]
10. Shimmura S, Tsubota K. Deep anterior lamellar keratoplasty. Curr Opin Ophthalmol. 2006; 17(4):349-55. [DOI:10.1097/01.icu.0000233953.09595.91] [PMID]
11. Vajpayee RB, Vasudendra N, Titiyal JS, Tandon R, Sharma N, Sinha R. Automated lamellar therapeutic keratoplasty (ALTK) in the treatment of anterior to mid-stromal corneal pathologies. Acta Ophthalmol Scand. 2006; 84(6):771-3. [DOI:10.1111/j.1600-0420.2006.x] [PMID]
12. Tourtas T, Laaser K, Bachmann BO, et al. Descemet membrane endothelial keratoplasty versus descemet stripping automated endothelial keratoplasty. Am J Ophthal. 2012; 153(6):1082-90. e2. [DOI:10.1016/j.ajo.2011.12.012] [PMID]
13. Melles GR, Ong TS, Ververs B, van der Wees J. Descemet membrane endothelial keratoplasty (DMEK). Cornea. 2006; 25(8):987-90. [DOI:10.1097/01.ico.0000248385.16896.34] [PMID]
14. Derakhshan A, Khakshour H. [Corneal grafting investigation in 100 cases of grafting operated in Imam Reza Hospital (Persian)]. Med J Mashhad Univ Med Sci. 2000; 43(67):31-7. [Link]
15. Soleimani MR, Javadi MA, Zare M, Sharifee A. [Indications for corneal transplantation in Labbafinejad Medical Center,Tehran, Iran (Persian)]. Bina J Ophthalmol. 2005; 10(5):597-603. [Link]
16. Jafari R, Feizi S, Javadi M, Hosseini S, Yaseri M. [Predictors of endothelial cell density of corneal grafts after DSAEK (Persian)]. Bina J Ophthalmol. 2016; 21(3):218-26. [Link]
17. Zare M, Javadi MA, Einolahi B, Baradaran Rafiee AR, Azimzadeh Aran A, Esfandiari H. [Indications for corneal transplantation at labbafinejad medical center (Persian)]. Bina J Ophthalmol. 2011; 16(4):306-311. [Link]
18. Chan SWS, Yucel Y, Gupta N. New trends in corneal transplants at the University of Toronto. Can J Op 2018; 53(6):580-7. [DOI:10.1016/j.jcjo.2018.02.023] [PMID]
19. Rezaei Kanavi M, Javadi MA, Kheiri B, Safi S. [Evolving indications for corneal transplantation and trends in surgical techniques in Iran from 2006 to 2013; an eight-year review (Persian)]. Bina J Ophthalmol. 2016; 21(3):227-34. [Link]
20. Zarea M, Aghadoost D, Delavari A, Mostafaii G, Hajijafari M, Parsikia A, et al. [Rapid assessment of trachoma (RAT) in south provinces of Iran (Persian)]. Bina J Ophthalmol. 2006; 11(4):432-8. [Link]
21. Smith RE, McDonald HR, Nesburn AB, Minckler DS. Penetrating keratoplasty: Changing indications, 1947 to 1978. Arch Ophthalmol. 1980; 98(7):1226-9. [DOI:10.1001/archopht.1980.01020040078009] [PMID]
22. Ono T, Ishiyama S, Hayashidera T, Mori Y, Nejima R, Miyata K, et Twelve-year follow-up of penetrating keratoplasty. Jpn J Ophthalmol. 2017; 61(2):131-6. [DOI:10.1007/s10384-016-0489-2] [PMID]
23. Röck T, Landenberger J, Bramkamp M, Bartz-Schmidt KU, Röck D. The evolution of corneal transplantation. Ann Transplant. 2017; 22:749-54. [DOI:10.12659/AOT.905498] [PMID] [PMCID]
24. Yoeruek E, Bartz Schmidt KU. Current approaches to combat the shortage of corneal tissues: Split-DMEK and double-split keratoplasty. Cornea. 2015; 34(3):e6-9. [DOI:10.1097/ICO.0000000000000341] [PMID]
25. Shoja MR, Besharati MR. [Penetrating keratoplasty for keratoconus: Visual outcomes and complications (Persian)]. Bina J Ophthalmol. 2005; 10(5):604-12. [Link]
26. Benson MD, Kurji K, Tseng C, Bao B, Mah D. Analysis of penetrating keratoplasty in Northern Alberta, Canada, from 2000 to 2015. Can J Ophthalmol. 2018; 53(6):568-73.[DOI:10.1016/j.jcjo.2018.01.024] [PMID]
27. Crawford AZ, Patel DV, McGhee CNj. A brief history of corneal transplantation: From ancient to modern. Oman J Ophthalmol. 2013; 6(Suppl 1):S12-7. [DOI:10.4103/0974-620X.122289] [PMID] [PMCID]
28. Lacerda RP, Peña Gimenez MT, Laguna F, Costa D, Ríos J, Leiva M. Corneal grafting for the treatment of full-thickness corneal defects in dogs: A review of 50 cases. Vet Ophthalmol. 2017; 20(3):222-31. [DOI:10.1111/vop.12392] [PMID]