اثر مهاری عصاره گیاه مفراح و نعناع گربه ای معطر بر روی رشد کاندیدا آلبیکانس: یک مطالعه آزمایشگاهی

Introduction
Oral candidiasis is an opportunistic fungal infection in the oral mucosa. The most prevalent cause of this infection is Candida albicans [1]. Different topical and systemic medications such as polyenes, amphotericin B, and azoles are prescribed based on the severity of oral candidiasis [2]. Nepeta cispa L. is one of the native aromatic plants of Iran, which has significant antibacterial effects and high inhibition zone diameter shown in microbiological experiments [3]. Nepeta cataria is another aromatic plant belonging to the genus Nepeta of Lamiaceae family [4], which has antibacterial, antifungal and antiviral properties due to its pantolactone [5]. Considering the high prevalence of oral candidiasis, it is important to find efficient, safe, and const-effective treatment options. Therefore, the current study aims to examine the inhibitory effects of the extracts of N. crispa L. and N. cataria plants on the growth of C. albicans.

Methods
N. cispa L. and N. cataria plants were collected from the medicinal plant garden of Agricultural Research Center in Hamedan, Iran. After removing thorns, the flowers and leaves of plants were dried under shade in the laboratory. The extracts prepared by the hydro-distillation method were placed in an autoclave for 15 minutes at 121°C for sterilization. The cultivated fungal chains were put in physiological serum to prepare a fungal suspension with a concentration of 0.5 McFarland. Plates containing 10 mL of Sabro dextrose agar culture medium were prepared. Then, using a sterile cotton swab impregnated with fungal suspension prepared from fresh C. albicans culture with a concentration of 0.5 McFarland, the surface of the plates was uniformly inoculated. Blank disks were suspended in 10 mL of each plant extract at two minimum inhibitory concentration (MIC) and minimum lethal concentration (MLC), and were placed on the plates. The same procedure was done for nystatin 100,000 IU as a positive growth control. A disk was placed on the plate after being suspended in 10 μL of the negative sterility control. After 48 hours of incubation at 37°C, the formation of a inhibition zone around the discs was investigated. The diameter of the inhibition zone was measured with a ruler in millimeters. Ten disks were used to evaluate the inhibition zone in the MIC and MLC of both plants, and their average was calculated. The collected data were analyzed in SPSS software, version 22 by one-way analysis of variance and Tukey’s post hoc test. The significance level was set at 0.05.

Results
Based on the findings of this study, the MIC for N. crispa L. and N. cataria extracts was 1.1 and 2.4 μg/mL, respectively. The MLC of the fungus was 4 μg/ml in the N. crispa L. extract and 6 μg/mL in the N. cataria extract. The inhibition zone diameter of disks impregnated with plant extracts at MIC and MLC and nystatin is shown in Table 1. The maximum inhibition zone diameter was related to to the nystatin, and the lowest diameter was related to N. cataria extract. The results of one-way analysis of variance showed a statistically significant difference in the average inhibition zone diameter between nystatin and plant extracts (P<0.001). Pairwise comparison by Tukey’s test showed that the inhibition zone around the disks impregnated with N. cataria plant extract was significantly lower than that around the disks impregnated with nystatin and N. crispa L. extract (P<0.05). However, there was no significant difference between inhibition zone around the disks impregnated with the MIC and MLC of N. crispa L. extract and nystatin (P>0.05)

Conclusion
According to our findings, no statistically significant difference was observed between the inhibition zones in the disks impregnated with nystatin and N. cispa L. extract at MIC and MLC, indicating their same effect compared to nystatin on C. albicans inhibition. The inhibition zone diameter caused by nystatin was significantly higher than that caused by MIC and MLC of N. cataria extract, indicating that the N. cataria plant is not effective as nystatin in inhibiting the growth of C. albicans and the increase in the concentration of its extract does not increase its effectiveness to a level same as that of nystatin. It can be concluded that the aqueous extract of N. cispa L. plant has a significant inhibitory effect on the growth of C. albicans in the laboratory environment; its effect is not significantly different from the effect of nystatin. Although the aqueous extract of N. cataria plant relatively inhibits the growth of C. albicans, its effect is significantly lower than the effect of nystatin.

Ethical Considerations

Compliance with ethical guidelines
In this study, all ethical principles were observed.

Funding
This article was extracted from the PhD thesis of Bahman Rahimi in Dentistry. The study was funded by Hamadan University of Medical Sciences.  

Authors contributions
Conceptualization: Mina Jazaeri, Shahrbanoo Radi; Methodology: Mina Jazaeri, Shahrbanoo Radi and Homayoon kheyri; Investigation: Bahman Rahimi; Writing–Original Draft, Writing – Review & Editing,  Resources, Supervision: Mina Jazaeri.

Conflicts of interest
The authors declared no conflict of interest.

Acknowledgements
The authors would like to thank the Deputy for Research and Technology of Hamadan University of Medical Sciences for their financial support.

مقدمه
کاندیدیازیس دهانی عفونت فرصت‌طلب قارچی مخاط حفره دهان است که تظاهرات کلینیکی مختلفی از‌جمله کاندیدیازیس غشای کاذب، کاندیدیازیس اریتماتوز، انگولار کیلیتیس و گلوسیت لوزی شکل میانی زبان دارد [1]. کاندیدا، شایع‌ترین مخمر حفره دهان است که در بدن میزبان انسانی سالم معمولاً بدون ایجاد بیماری در سطح مخاط حفره دهان، دستگاه گوارش، دستگاه ادراری و واژن کلونیزه می‌شود [2، 3]. از‌آنجایی‌که باقیمانده‌های مواد غذایی در دهان و نیز سلول‌های اپیتلیالی متفلس‌شده، منبع تغذیه مناسبی برای قارچ‌ها محسوب می‌شوند، حفره دهان محل مناسبی برای رشد و تکثیر کاندیداست [4]. بروز تغییرات موضعی، بیماری‌های سیستمیک، تجویز گسترده آنتی بیوتیک‌های وسیع‌الطیف و دارو‌های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی منجر به ایجاد عفونت‌های کاندیدایی حفره دهان می‌شود [5، 6]. از بین انواع مختلف کاندیدا، کاندیدا آلبیکانس به سبب داشتن فاکتور‌های پاتوژنسیته بالاتر نسبت به سایر انواع گونه‌های کاندیدا، شایع‌ترین عامل عفونت‌های فرصت‌طلب قارچی حفره دهان است [2]. 
بسته به شدت کاندیدیازیس دهانی داروهای موضعی و سیستمیک مختلفی مانند پلی‌ان‌ها، آمفوتریپسین B و آزول‌ها تجویز می‌شوند، هرچند که عدم تأثیر انتخابی، تداخل دارویی، طعم نامناسب و استفاده مکرر باعث بروز ناکارآمدی‌هایی در درمان با این داروها شده است [1]. به‌عنوان مثال آمفوتریپسین B به خاطر اثر غیر‌انتخابی بر چربی غشای سلول‌ها علی‌رغم اثربخشی بالا سمیت قابل‌توجهی ایجاد می‌کند. ژل خوراکی مایکونازول باعث افزایش اثر ضد‌انعقادی وارفارین می‌شود. طعم تلخ داروی نیستاتین و نیاز به استفاده مکرر آن طی روز باعث کاهش همکاری بیماران در تکمیل دوره درمان می‌‌شود. به‌علاوه افزودن شیرین‌کننده‌ها برای غلبه بر این مشکل منجر به بروز پوسیدگی‌های دندانی می‌شود که خود یکی دیگر از مشکلات این دارو است [7، 8]. 
گیاهان آروماتیک جنس پونه سا، متعلق به خانواده نعناعیان هستند. مفراح از گیاهان بومی ایران است که در دامنه‌های کوه الوند در استان همدان می‌روید. افراد محلی از این گیاه جهت آرام‌بخشی، تقویت معده، درمان نفخ رفع اختلالات تنفسی و گوارشی و همچنین ضدعفونی کردن زخم‌ها استفاده می‌کنند [9]. مقایسه اثر مفراح با آنتی‌بیوتیک‌های مختلف نشان داده است که این گیاه اثر ضد‌باکتریایی قوی دارد و در مطالعات میکروب‌شناسی هاله عدم رشد بالایی نشان می‌دهد [10].
گیاه نعناع گربه‌ای معطر با نام علمی Nepeta Volgaris یا Nepeta Cataria نیز یکی دیگر از گیاهان آروماتیک متعلق به جنس پونه‌سا از خانواده نعناعیان است [11]. این گیاه به‌دلیل داشتن پنتالاکتون دارای خاصیت ضد‌باکتریایی، ضد‌قارچی و نیز ضد‌ویروسی است [12].
امروزه استفاده از ترکیبات طبیعی و گیاهی در درمان انواع بیماری‌ها و بالاخص عفونت‌ها با‌توجه‌به ابهاماتی در‌زمینه بی‌خطر بودن داروهای صنعتی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. تاریخچه قدیمی استفاده از گیاهان دارویی در طب سنتی کشور ما از یک‌سو و دسترسی به منابع غنی گیاهان دارویی از سوی دیگر باعث شده است انجام مطالعات در این زمینه گسترش بالایی داشته باشد. با‌توجه‌به شیوع بالای کاندیدیازیس دهانی، یافتن روش‌های درمانی مؤثر، بی‌خطر و کم‌هزینه ضروری به نظر می‌رسد. بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی آزمایشگاهی اثر مهاری عصاره گیاه مفراح و نعناع گربه‌ای معطر بر رشد کاندیدا آلبیکانس انجام شد.

روش بررسی
در مطالعه، مصوب کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه علوم‌پزشکی همدان (35/16/10/29/پ)، به جهت بررسی اثر ضدقارچ کاندیدا آلبیکانس گیاه مفراح و نعناع گربه‌ای معطر حداقل غلظت مهارکنندگی و کشندگی قارچ کاندیدا آلبیکانس برای هر 2 گیاه محاسبه شد. سپس اثرات ضد‌قارچی آن‌ها در 2 غلظت به‌دست‌آمده با داروی نیستاتین مقایسه شد. 
تهیه گیاه و عصاره گیاهی
گیاهان مفراح و نعناع گربه‌ای از محل باغ گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی همدان جمع‌آوری شد. بعد از جدا کردن خار، سر شاخه‌های جمع‌آوری‌شده شامل گل و برگ‌ها، برای مدتی در محیط سایه درون آزمایشگاه خشک شدند.
تهیه عصاره گیاهی با استفاده از دستگاه کلونجر (ایران، تهران، امیل پیرکس) و به‌روش تقطیر با بخار آب (هیدرودیستیلاسیون) انجام شد. به این منظور بعد از آسیاب کردن گیاهان خشک‌شده، 100 گرم از پودر به‌دست‌آمده درون دستگاه کلونجر ریخته شد و 700 میلی‌لیتر آب مقطر به آن اضافه شد و فرایند تقطیر به‌مدت 2 ساعت انجام شد. بعد از آب‌زدایی محلول توسط سدیم سولفات فاقد آب، عصاره به‌دست‌آمده در ویال‌های سیل‌شده جمع‌آوری شد و تا زمان استفاده در مکان تاریک در دمای اتاق نگهداری شد. عصاره‌ها قبل از استفاده جهت استریلیزاسیون برای 15 دقیقه در دمای 121 درجه سانتی‌گراد در اتوکلاو (ایران، اصفهان، فرازمهر) قرار داده شدند.
تهیه سوسپانسیون قارچی
در این مطالعه از سویه استاندارد کاندیدا آلبیکانس (ATCC5982)  استفاده و کشت قارچ‌ها در محیط سابرو دکستروز آگار (آلمان، دارمشتات، مرک) انجام شد. به‌منظور تهیه سوسپانسیون قارچی با غلظت 5/0 مک فارلند که غلظتی استاندارد جهت بررسی آثار ضد‌قارچی است و حاوی1-1.5×108 سلول در میلی‌لیترقارچ است، زنجیره‌های قارچی کشت‌شده درون سرم فیزیولوژی قرار گرفتند. برای دستیابی به این غلظت، کدورت سوسپانسیون قارچی به نحوی تعیین شد که میزان جذب نور در طول موج 530 نانومتر دستگاه اسپکتروفتومتر (Staffordshire, UK، JENWAY) معادل 08/0 تا 1/0 باشد. 
تعیین حداقل غلظت مهار‌کنندگی 
حداقل غلظت مهارکنندگی عصاره‌های گیاهی به‌روش براث میکرودیلوشن به کار برده شد. برای رقیق‌سازی عصاره‌ها محلول رقیق‌کننده Roswell Park Memorial Institute medium بافر شده با3-(N-morpholino)propanesulfonic acid (Sigma, St.louis, USA) که بر قارچ مورد‌مطالعه هیچ اثری ندارد، استفاده شد و عصاره‌ها با صورت سریالی از غلظت 16میکرولیتر بر میلی‌لیتر تا 0/06 میکرولیتر بر میلی‌لیتر رقیق شدند. رقت‌های سریالی، در میکروپلیت‌های 96 خانه‌ای طوری قرار گرفتند که بیشترین غلظت (16 میکرولیتر بر میلی‌لیتر) در چاهک اول و کمترین غلظت (0/06 میکرولیتر بر میلی‌لیتر در چاهک آخر باشد. به هر چاهک اضافه 0/1 میلی‌لیتر از سوسپانسیون قارچی شد. به‌عنوان کنترل مثبت از 0/1 میلی‌لیتر سوسپانسیون قارچی درون محلول رقیق‌کننده بدون اضافه کردن عصاره و به‌عنوان کنترل منفی از 200 میکرولیتر محلول فاقد سلو ل‌های قارچی استفاده شد. در ادامه میکروپلیت‌ها در دمای 30 درجه سانتی‌گراد به‌مدت 48 ساعت انکوبه شدند.
جهت خواندن نتایج حداقل غلظت مهارکنندگی از روش چشمی استفاده شد. در این روش پایین‌ترین غلظت عصاره گیاهی که هیچ رشد قابل‌مشاهده‌ای در آن دیده نشد و کدورت آن ازلحاظ چشمی مشابه حفره کنترل منفی بود، به‌عنوان حداقل غلظت مهارکنندگی در نظر گرفته شد. 
تعیین حداقل غلظت کشندگی
از محتویات چاهک‌های مختلف که حاوی عصاره گیاهی با غلظت‌های کمتر از حداقل غلظت مهارکنندگی بودند و رشد کاندیدا در آن مشاهده نشده بود، 10 میکرولیتر به محیط سابرو دکستروز آگار برده شد و کمترین غلظتی از عصاره که رشد کمتر از 4 کلونی (نشانگر کشتن 99 درصد قارچ‌های اولیه) را نشان داد، به‌عنوان حداقل غلظت کشندگی در نظر گرفته شد.
آزمایش دیسک‌گذاری
دیسک‌گذاری به منظور اندازه‌گیری هاله عدم رشد استفاده شد. پلیت‌های حاوی 10 میلی‌لیتر از محیط کشت سابرو دکستروز آگار تهیه شد. سپس با استفاده از سواپ پنبه‌ای استریل آغشته به سوسپانسیون قارچی تهیه‌شده از کشت تازه کاندیدا آلبیکانس با غلظت معادل نیم مک‌فارلند، سطح پلیت‌ها به‌طور یکنواخت تلقیح شد. دیسک‌های بلانک در 10 میکرولیتر از عصاره هر گیاه و در 2 غلظت، حداقل غلظت مهار‌کنندگی و حداقل غلظت کشندگی، تعلیق شدند و روی پلیت‌ها قرار داده شدند. همین کار برای قطره نیستاتین100000 واحد به‌عنوان کنترل مثبت هم انجام شد. یک دیسک در 10 میکرولیتر از محلول رقیق‌کننده جهت کنترل منفی تعلیق شد و بر روی پلیت قرار داده شد. بعد از 48 ساعت انکوباسیون در دمای 37 درجه سانتی‌گراد تشکیل هاله عدم رشد در پیرامون دیسک‌ها مورد بررسی قرار گرفت. قطر هاله عدم رشد با خط‌کش برحسب میلی‌متر اندازه‌گیری شد. هاله عدم رشد حداقل غلظت مهار‌کنندگی و حداقل غلظت کشندگی هر 2 گیاه به‌وسیله 10 دیسک بررسی و میانگین آن‌ها محاسبه شد. 
تحلیل آماری
داده‌ها توسط نسخه 22 نرم‌افزار آماری SPSS جمع‌آوری و توسط آزمون‌های تحلیل واریانس یک‌سویه و تست تکمیلی توکی در سطح معناداری 0/05=α ارزیابی شد.

یافته‌ها
بر‌اساس داده‌های این مطالعه، حداقل غلظت مهاری برای گیاه مفراح و گیاه نعناع گربه‌ای معطر به‌ترتیب 1/1 و 2/4 میکروگرم بر میلی‌لیتر بود. حداقل غلظت کشندگی قارچ برای گیاه مفراح 4 میکروگرم بر میلی‌لیتر و برای گیاه نعناع گربه‌ای 6 میکروگرم بر میلی‌لیتر بود.
جدول شماره 1 قطر هاله عدم رشد دیسک‌های آغشته به عصاره‌های گیاهی با حداقل غلظت مهاری و نیز حداقل غلظت کشندگی و داروی نیستاتین را نشان می‌دهد. بیشترین قطر هاله عدم رشد مربوط به داروی نیستاتین و کمترین آن مربوط به حداقل غلظت مهاری گیاه نعناع گربه‌ای بوده است.

نتایج آزمون آماری کولموگروف اسمیرنف نشان داد توزیع آماری داده‌ها در هر 4 گروه نرمال بود (0/05>P). بنابراین جهت مقایسه هاله عدم رشد عصاره‌های گیاهی در حداقل غلظت مهاری نیز حداقل غلظت کشندگی و داروی نیستاتین از تحلیل آماری واریانس یک‌سویه استفاده شد.
نتایج تحلیل واریانس یک‌طرفه، تفاوت آماری معنا‌داری در میانگین شاخص هاله عدم رشد بین نیستاتین و عصاره‌های گیاهی مورد‌بررسی را نشان داد (0/00=P). مقایسه دوبه‌دوی متغیر‌های مورد‌بررسی توسط آزمون تکمیلی توکی نشان داد هاله عدم رشد اطراف دیسک‌های آغشته به عصاره گیاه نعناع گربه‌ای معطر به‌صورت معناداری کمتر از دیسک‌های آغشته به نیستاتین و عصاره گیاهی مفراح بود (0/05>P) ولیکن تفاوت معنا‌داری بین هاله عدم رشد اطراف دیسک‌های آغشته به حداقل غلظت مهاری و کشندگی گیاه مفراح و نیستاتین وجود نداشت (0/05<P). جدول شماره 2 نتایج آزمون توکی را نشان می‌دهد. 

بحث
در این مطالعه آزمایشگاهی اثر حداقل غلظت مهاری و کشندگی عصاره گیاهان مفراح و نعناع گربه‌ای بر روی کاندیدا آلبیکانس به‌روش براث میکرودیلوشن بررسی شد. قبل از معرفی این روش، روش غالب براث ماکرودیلوشن بوده است. این 2 روش در جنبه‌های مختلفی از‌جمله محیط آزمایشی و زمان مورد نیاز متفاوت هستند. مطالعات مختلف برتری و دقت بیشتر روش براث میکرودیلوشن را اثبات کرده‌اند که به همین دلیل در این مطالعه از این روش استفاده شد [13]. در مطالعه حاضر به‌دلیل احتمال وجود سایر گونه‌های کاندیدا و نیز گونه‌های مقاوم به درمان در نمونه‌های قارچی تهیه‌شده از بیماران، از سویه کاندیدا آلبیکنس استاندارد استفاده شد. بر‌اساس داده‌های این مطالعه، حداقل غلظت مهاری برای گیاه مفراح و گیاه نعناع گربه‌ای معطر به‌ترتیب 1/1 و 2/4 میکروگرم بر میلی‌لیتر بود. حداقل غلظت کشندگی قارچ نیز برای گیاه مفراح 4 میکروگرم بر میلی‌لیتر و برای گیاه نعناع گربه‌ای 6 میکروگرم بر میلی‌لیتر بود.
بعد از به دست آوردن حداقل غلظت‌های مهاری و کشندگی این گیاهان از روش دیسک دیفیوژن برای مقایسه اثر آن‌ها با نیستاتین استفاده شد. بیشترین هاله عدم رشد به‌ترتیب در اطراف دیسک‌های آغشته به نیستاتین و عصاره گیاه مفراح با حداقل غلظت کشندگی مشاهده شد. هیچ تفاوت آماری معناداری بین هاله عدم رشد اطراف دیسک‌های آغشته به نیستاتین و عصاره گیاه مفراح در حداقل غلظت‌های مهاری کشندگی مشاهده نشد که نشان‌دهنده اثر مشابه با نیستاتین بر روی رشد کاندیدا آلبیکانس است. هاله عدم رشد نیستاتین به‌صورت معناداری از هاله عدم رشد حداقل غلظت مهاری و کشندگی گیاه نعناع گربه‌ای بیشتر است که می‌توان نتیجه گرفت گیاه کارایی نیستاتین در مهار رشد کاندیدا آلبیکانس را ندارد. عدم وجود تفاوت معنا‌دار در هاله عدم رشد اطراف دیسک‌های آغشته حداقل غلظت مهاری و کشندگی گیاه نعناع گربه‌ای معطر نشان می‌دهد افزایش غلظت عصاره این گیاهان اثربخشی آن را تا حد نیستاتین افزایش نمی‌دهد.

بر‌اساس جست‌وجو‌های نگارندگان، اثر ضد‌قارچی گونه‌های گیاهی مورد‌بررسی بر رشد کاندیدا آلبیکانس انجام نشده بود و مقایسه نتایج مطالعه حاضر با سایر مطالعات ممکن نبود. هرچند مطالعات مشابهی بر روی سایر جنس‌های پونه خانواده نعناعیان انجام شده است. بوزاویک همکاران در مطالعه‌ای اثر ضدقارچی گیاه زیبا نعناع دارویی نشان دادند این گیاه دارای اثرات ضد‌قارچ کاندیدا آلبیکانس است و اثرات آن بسته به مرحله رشدی گیاه متفاوت است. به‌نحوی‌که در مرحله میوه‌دهی این اثر به حداقل می‌رسد [14]. موقری‌پور و همکاران در مطالعه خود نشان دادند که اثر ضد‌قارچی عصاره آبی و الکی گیاه پونه کوهی از تیره نعناعیان بر روی رشد کاندیدا آلبیکانس به‌صورت معناداری کمتر از داروی نیستاتین است [15]. مطالعه گلدان‌ساز و همکاران نشان داد حداقل غلظت مهاری ضدقارچ کاندیدا آلبیکانس گیاه پونه سای کرک ستاره‌ای بین 0/5 تا 2 میلی‌گرم در دسی‌لیتر است. ایشان با بررسی هاله عدم رشد کاندیدا آلبیکانس به‌روش دیسک دیفیوژن در مقایسه با نیستاتین نشان دادند اثر ضد‌کاندیدایی این گیاه قابل‌قبول است [16]. از دلایل بروز اختلافات در نتایج می‌توان به غلظت متفاوت ترکیبات آنتی فانگال مؤثر، سویه قارچی مورد‌بررسی، نحوه عصاره‌گیری و فصل تهیه گیاه جهت عصاره‌گیری اشاره کرد.
کارپینسکی در مطالعه مروری خود [17] به بررسی اثر ضدقارچی 72 گیاه از خانواده نعناعیان پرداخت و نشان داد مواد مؤثر اصلی عصاره این گیاهان شامل بتا کاریوفیلن‌، لینالول، تیمول، گاما ترپینن، لیمونن، آلفا و بتا پینن، سینئول، کارواکرول و پی سایمن هستند که از این میان بتا کاریو فیلن نقش اصلی را ایفا می‌کند. براساس این مطالعه بیش از نیمی از گیاهان مورد‌بررسی دارای اثر ضد‌قارچی قابل‌قبول با حداقل غلظت مهاری کمتر از 1000 میکروگرم بر میلی‌لیتر بوده‌اند. هرچند نتایج متفاوتی نیز دیده شده است. طبق بررسی‌های بونا و همکاران [18]، گیاهانی که دارای درصد بالاتری از ترکیبات فنولیک مانند تیمول، کارواکرول و پی سایمن هستند، اثر ضد‌قارچی بالاتری دارند که گیاهان تیره پونه و آویشن از این دسته هستند. 
مکانسیم اثر عصاره‌های گیاهی بر سلول‌های کاندیدا مختلف است که می‌توان به تخریب غشای سلول، تغییر نفوذ‌پذیری سلول، آسیب ساختار‌های پلی ساکاریدی‌، اسیدهای چرپ و فسفولیپید‌های غشایی قارچ کاندیدا توسط اجزای لیپوفیلیک عصاره گیاهی و تغییر نفوذپذیری سلول نسبت به یون هیدروژن و پتاسیم که باعث تغییر pH سلولی و تخریب ساختارهای داخل سلولی می‌شود، اشاره کرد. به‌علاوه عصاره‌های گیاهی می‌توانند باعث مهار ساخت RNA ،DNA پروتئین و پلی‌ساکارید شوند و با تخریب غشای میتوکندری، رشد قارچ را متوقف کنند [17].
یکی از محدودیت‌های مطالعه حاضر بررسی آزمایشگاهی عصاره گیاهان مفراح و نعناع گربه‌ای معطر بر روی سویه استاندارد قارچ کاندیدا آلبیکانس بود. انجام مطالعات آتی جهت بررسی اثر این گیاهان روی سویه‌های مختلف به‌دست‌آمده از بیماران و انواع مقاوم به درمان کاندیدا آلبیکانس پیشنهاد می‌شود. به‌علاوه اثر عصاره‌های گیاهی الکلی هم بایستی ارزیابی شود. ارزیابی اثر سینرژیسم گیاهان نیز می‌تواند در مطالعات آتی مورد توجه قرار گیرد.

نتیجه‌گیری
بر‌اساس یافته‌های مطالعه حاضر، عصاره آبی گیاه مفراح اثر مهاری قابل‌توجهی بر رشد سویه استاندارد کاندیدا آلبیکانس در محیط آزمایشگاه دارد. به‌نحوی‌که تأثیر آن با عملکرد داروی استاندارد نیستاتین تفاوت معناداری ندارد. عصاره آبی گیاه نعناع گربه‌ای معطر باعث مهار نسبی رشد کاندیدا آلبیکانس می‌شود، ولیکن این اثر به‌صورت معناداری کمتر از اثر مهاری داروی نیستاتین است. 

ملاحظات اخلاقی

پیروی از اصول اخلاق پژوهش
پژوهش حاضر یک مطالعه آزمایشگاهی بوده و تمامی اصول اخلاق در پژوهش و انتشار مقالات در آن رعایت شده است.

حامی مالی
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه دانشجو بهمن رحیمی به شماره 930126249 جهت دریافت دکتری عمومی دندانپزشکی مصوب معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه علوم پزشکی همدان می‌باشد.حامی مالی این مقاله معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه علوم پزشکی همدان است. 

مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی: مینا جزایری و شهربانو رعدی؛ روش‌شناسی: مینا جزایری، شهربانو رعدی و همایون خیری؛ تحقیق و بررسی: بهمن رحیمی؛ منابع، نگارش پیش‌نویس، ویراستاری و نهایی‌سازی نوشته: مینا جزایری.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
نویسندگان از معاونت محترم تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی همدان تشکر و قدردانی می‌کنند.

References

1. Vila T, Sultan AS, Montelongo-Jauregui D, Jabra-Rizk MA. Oral candidiasis: A disease of opportunity. J Fungi (Basel). 2020; 6(1):15. [DOI:10.3390/jof6010015] [PMID] [PMCID]
2. Sachivkina N, Podoprigora I, Bokov D. Morphological characteristics of Candida albicans, Candida krusei, Candida guilliermondii, and Candida glabrata biofilms, and response to farnesol. Vet World. 2021; 14(6):1608-14. [DOI:10.14202/vetworld.2021.1608-1614] [PMID] [PMCID]
3. Rodriguez DL, Quail MM, Hernday AD, Nobile CJ. Transcriptional circuits regulating developmental processes in Candida albicans. Front Cell Infect Microbiol. 2020; 10:605711.[DOI:10.3389/fcimb.2020.605711] [PMID] [PMCID]
4. Diaz PI, Dongari-Bagtzoglou A. Critically appraising the significance of the oral mycobiome. J Dent Res. 2021; 100(2):133-40. [DOI:10.1177/0022034520956975] [PMID] [PMCID]
5. Talapko J, Juzbašić M, Matijević T, Pustijanac E, Bekić S, Kotris I, et al. Candida albicans-The virulence factors and clinical manifestations of infection. J Fungi (Basel). 2021; 7(2):79. [DOI:10.3390/jof7020079] [PMID] [PMCID]
6. Contaldo M, Romano A, Mascitti M, Fiori F, Della Vella F, Serpico R, et al. Association between denture stomatitis, candida species and diabetic status. J Biol Regul Homeost Agents. 2019; 33(3 Suppl. 1):35-41. [PMID]
7. Fang J, Huang B, Ding Z. Efficacy of antifungal drugs in the treatment of oral candidiasis: A Bayesian network meta-analysis. J Prosthet Dent. 2021; 125(2):257-65. [DOI:10.1016/j.prosdent.2019.12.025] [PMID]
8. Iversen DB, Hellfritzsch M, Stage TB, Aabenhus RM, Lind BS, Pottegård Antimycotic treatment of oral candidiasis in warfarin users. Am J Med. 2021; 134(5):e308-12. [DOI:10.1016/j.amjmed.2020.10.018] [PMID]
9. Najafzadeh R, Ghasemzadeh S, Mirfakhraie S. Effect of essential oils from nepeta crispa, anethum graveolens and satureja hortensis against the stored-product Insect "Ephestia kuehniella (Zeller)". J Med plants By-Prod. 2019; 8(2):163-9. [Link]
10. Momtaz HE, Moradkhan S, Alikhani MY, Esnaashari F, Afkhami M. Study of antimicrobial effect of some plants of Lamiaceae family on Escherichia coli species isolated from children with urinary tract infection. J Renal Inj Prev. 2019; 8(1):38-43.[DOI:10.15171/jrip.2019.08]
11. The Plant List. A working list of all plant spices [Internet]. 2022[ Updated 2022 March 1]. Available from: [Link]
12. Baghizadeh A, Mashayekhi Z, Ebrahimi MA. [Investigation of genetic and phytochemical diversity of some catnip (Nepeta cataria L.) populations by RAPD molecular marker and GC/MS method (Persian)]. Iran J Med Aromat Plants Res. 2018; 34(5):836-48. [Link]
13. Kumar D, Bhattacharyya S, Gupta P, Banerjee G, Singh M. Comparative analysis of disc diffusion and E-test with broth micro-dilution for susceptibility testing of clinical candida isolates against amphotericin B, fluconazole, voriconazole and caspofungin. J Clin Diagn Res. 2015; 9(11):DC01-4. [PMID] [PMCID]
14. Božović M, Garzoli S, Sabatino M, Pepi F, Baldisserotto A, Andreotti E, et al. Essential oil extraction, chemical analysis and anti-candida activity of calamintha nepeta (L.) Savi subsp. glandulosa (Req.) Ball-new approaches. Molecules. 2017; 22(2):203. [DOI:10.3390/molecules22020203] [PMID] [PMCID]
15. Movaghari Pour A, Sheikh Fathollahi M, Poor Zamani M, Abedini S, Jamali Z. [Comparison of anti-fungal effect of origanum vulgare extract versus nystatin on Candida albicans; an in vitro study (Persian)]. J Mashhad Dent School. 2018; 42(3):277-1. [Link]
16. Goldansaz SM, Jafarian Jeloudar Z, Safaeian R, Sonboli A. Comparison of the chemical constitutions, antibacterial, anti-Candida, and antioxidant activity of Nepeta asterotricha Rech. f. essential oil. America J Essen Oils Nat Prod. 2019; 7(2):15-22. [Link]
17. Karpiński TM. Essential oils of Lamiaceae family plants as antifungals. Biomolecules. 2020; 10(1):103. [DOI:10.3390/biom10010103] [PMID] [PMCID]
18. Bona E, Cantamessa S, Pavan M, Novello G, Massa N, Rocchetti A, etal. Sensitivity of Candida albicans to essential oils: Are they an alternative to antifungal agents? J Appl Microbiol. 2016; 121(6):1530-45. [DOI:10.1111/jam.13282] [PMID]