تأثیر فعالیت هوازی بر تغییرات سطوح سیستاتین C و هموسیستئین به عنوان عوامل خطرزای قلبی عروقی

Introduction
An increase in fat tissue, a change in the body’s energy balance, and the resulting physiological and metabolic changes can lead to the occurrence of some cardiovascular diseases, including atherosclerosis and hypertension, and metabolic diseases, such as metabolic syndrome and type 2 diabetes. It is very important to identify the risk factors for cardiovascular diseases. One of the factors that play a role in the occurrence of these diseases is inflammatory indices. Therefore, researchers seek to determine indicators that predict the risk of cardiovascular diseases with greater accuracy and sensitivity. One of the most important inflammatory factors is homocysteine, and one of the most important renal-inflammatory factors is Cystatin C. Cystatin C has been introduced as a new risk factor for cardiovascular events so that its higher concentrations increase the risk of death. On the other hand, among cardiovascular risk factors, homocysteine is a serious risk factor that has even been called an index of a heart attack so that an increase in homocysteine level is associated with an increase in the risk of developing diseases related to the arteries, such as arteriosclerosis. Therefore, efforts are directed towards reducing the level of inflammatory indicators, and it is believed that if the level of inflammatory indicators can be reduced, it is possible to prevent the occurrence of complications, such as cardiovascular diseases, as one of the factors to reduce inflammation. The present study was conducted with the aim of investigating the effect of eight weeks of selected aerobic exercises on the changes in cystatin C and homocysteine in middle-aged non-athlete overweight women.
Methods
Thirty non-athlete middle-aged women (mean age: 46.06±6.97 years, weight: 71.82±9.11 kg, height: 156.9±5.24 cm, and body mass index: 29.2±4.11 kg/m2) voluntarily participated in this project and were randomly divided into the experimental and control groups. The experimental group performed selected aerobic exercises (moderate running) for eight weeks. The aerobic program consisted of running three times a week for eight weeks, and this program included 5-10 minutes of warm-up (gentle running and stretching movements, flexibility, and jumping), and the main training included continuous running with the desired intensity and finally, 5 minutes of cooling down. The maximum heart rate was estimated by the Karonen formula (220 minus your age). Due to the lack of regular exercise and low physical fitness in the first week, fast walking (pulse intensity 65-70% of the heart rate) was done and the intensity of the exercises was increased gradually and continuously every week. The subjects’ heart rate was monitored using a handheld Polar pacemaker. It should be mentioned that due to the importance of aerobic exercise in controlling cardiovascular risk factors, aerobic exercise with moderate intensity was considered. The principle of overload was also observed. During this period, the control group did not perform any activities. Blood samples were taken before and 24 hours after the end of the training protocol to measure cystatin C and homocysteine levels. Independent t-test was used for inter-group comparisons and paired t-test was used for intra-group comparisons.
Results
The intragroup mean of cystatin C (P=0.057) and homocysteine (P=0.05) decreased significantly in the experimental group; however, no significant difference was observed in the control group (P≥0.05). Also, no significant difference was observed between the two studied groups in the levels of cystatin C and homocysteine (P≥0.05). In the present study, the values of weight and body mass index decreased significantly at the end of the period; thus, it seems that the decrease in fat mass is somehow related to the decrease in cystatin C and homocysteine values. In general, the reduction of inflammatory and cardiovascular risk factors in this research can confirm the activation of adaptive mechanisms during eight weeks of regular activity; however, the researchers considered the duration of the exercise program to be one of the main reasons for the low or no effect on the results and stated that possibly continuing physical activity makes these effects more obvious. Therefore, it seems that by continuing regular physical activities and doing it for a longer period (more than eight weeks), these effects may become more significant and obvious. On the other hand, the possible mechanism that reduces inflammatory sources may be obesity (due to the production and expression of TNF-a and IL-6 and their receptors), which is a factor with a strong relationship with high levels of inflammation. Therefore, reducing body fat and increasing lipolysis due to rehabilitation (by stimulating the activity of HSL-sensitive lipase) can be a mechanism, by which inflammation is reduced.
Discussion
Since performing aerobic sports activities due to physiological changes can be one of the effective factors in the changes of cardiovascular biomarkers and considering that the changes of such variables depend on the intensity, duration of the training, and physical fitness status of people, it is suggested to sports trainers and doctors consider the necessary measures when designing sports exercises. In general and according to the findings of the present research, based on the effect of regular aerobic exercise on reducing the values of predictive metabolic indicators in cardiovascular disorders and considering that any factor that causes a decrease in these indicators, directly and indirectly, reduces the risk of cardiovascular disorders, it is concluded that due to the reduction of cardiovascular risk factors, the current aerobic exercise could reduce and possibly delay cardiovascular disorders as a practical factor. Therefore, according to the age and fitness level of middle-aged people, performing aerobic exercise in the present study is recommended to health and treatment centers, trainers, and ordinary people in order to maintain public health and increase life expectancy of people. In general, it can be concluded that sports training based on the program implemented in this research can be useful for reducing cardiovascular risk factors. However, because in the present study, cystatin C and homocysteine showed a decrease due to exercise training, but this decrease was not significant in comparison with the control group, it is suggested that factors affecting the changes of cystatin C and homocysteine, such as nutritional and environmental should be identified and controlled by conducting future research.

Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
This study has an ethical approval obtained from Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran (Code: EE/97.24.3.93504).

Funding
This research did not receive any specific grant from funding agencies in the public, commercial, or not-for-profit sectors.

Authors contributions
All authors contributed equally in preparing all parts of the research.

Conflicts of interest
The authors declared no conflict of interest.

مقدمه
افزایش بافت چربی، تغییر تعادل انرژی بدن و تغییرات فیزیولوژیکی و متابولیکی ناشی از آن می‌تواند منجر به بروز برخی بیماری‌های قلبی‌عروقی ازجمله آترواسکلروز و پرفشارخونی و بیماری‌های متابولیک نظیر سندروم متابولیک و دیابت نوع 2 شود [1] که بیــن شناســایی عوامــل خطــرزای بیماری‌هــای قلبــی- عروقــی اهمیــت زیــادی دارد. یکـی از عواملـی کـه در بـروز ایـن بیماری‌هـا نقـش دارد، شــاخص‌های التهابــی اســت. لذا محققان به دنبال تعیین شاخص‌هایی هستند که با دقت و حساسیت بیشتری، خطر بیماری‌های قلبی‌عروقی را پیش بینی کنند. شناخت عوامل خطر و سازوکارهای ایجادکننده‌ این بیماری تا حدوی شناخته شده و از طرفی بسیاری از بیماران قلبی- عروقی بدون داشتن عوامل خطرزای اصلی بیماری قلبی- عروقی (کلسترول، تری گلیسیرید، لیپوپروتئین با چگالی کم و متعادل بودن لیپوپروتئین با چگالی بالا) مبتلابه اختلالات قلبی و کرونری می‌شوند؛ بنابراین پژوهشگران برای پیشگیری از عوارض نامطلوب و تخمین با احتمال بالای ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی، عوامل خطرزای التهابی را در پژوهش‌های خود مورد ارزیابی قرار می‌دهند [2]. از عوامل التهابی مهم می‌توان به هموسیستئین[3] و از مهم‌ترین عوامل کلیوی- التهابی می‌توان به سیستاتین C اشاره کرد سیستاتین C به‌عنوان یک عامل خطر جدید برای حوادث قلبی‌عروقی معرفی شده، به طوری که غلظت‌های بالاتر آن خطر مرگ را افزایش می‌دهد [4]. سیستاتین C یک پروتئین با 122 اسیدآمینه و وزن مولکولی پایین می‌باشد که آنزیم سیستین پروتئاز را مهار می‌کند و در تمام سلول‌های هسته‌دار بدن وجود دارد [5]. 
هموسیستئین یک اسیدآمینه حاوی سولفور است که در جریان متابولیسم متیونین به وجود می‌آید. افزایش سطح هموسیستئین به علت نقص ژنتیکی در آنزیم‌های مسئول متابولیسم هموسیستئین و یا به‌علت کمبود تغذیه‌ای ویتامین‌ها به‌وجود می‌آید [6]. در ارتباط بین سیتاتین C‌ با حجم فعالیت و بازگشت به حالت اولیه مشاهده شده که در بیماران قلبی غلظت این شاخص به‌صورت خطی با کم‌ترین حالت حجم تمرین و بازگشت به حالت اولیه در ارتباط است [4]. کاهشِ سطح هموسیستئین می‌تواند به میزان 25 درصد از حوادث قلبی‌عروقی بکاهد [7]. هموسیستئین در بین ریسک فاکتورهای قلب و عروق، یک عامل خطرساز جدی است که حتی آن را شاخص بروز سکته قلبی نامیده‌اند؛ به‌طوری‌که افزایش سطح هموسیستئین با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مربوط به شریان سرخرگی، نظیر تصلب شرائین همراه است [8]. به‌علاوه، رابطه بین سطوح هموسیستئین و آترواسکلروز قوی‌تر از رابطه بین کلسترول و آترواسکلروز گزارش شده است [9]. بنابراین تلاش‌ها به سمت کاهش سطح شاخص‌های التهابی معطوف شده و اعتقاد بر آن است که چنانچه بتوان سطح شاخص‌های التهابی را کاهش داد، احتمالاً می‌توان از بروز عوارض ناشی از آن همچون بیماری‌های قلبی‌عروقی نیز جلوگیری کرد. یکی از عواملی که گفته می‌شود کاهش التهاب را به‌همراه دارد، ورزش و فعالیت بدنی است [10]. 
تحقیقات در زمینه سیستاتین C به‌خصوص تأثیر فعالیت بدنی بر غلظت آن بسیار محدود است. با این وجود، نشان داده شده است که فعالیت جسمانی منظم موجب چند تغییر بیوشیمیایی و کاهش عوامل التهابی می‌شود که می‌تواند بر مسیر متابولیسم هموسیستئین و سیستاتین C که هر دو از شاخص‌های مهم التهابی مرتبط با عوامل خطرزای قلبی‌عروقی می‌باشند تأثیر داشته باشد. در این ارتباط، ممکن است بهبود ترکیب بدنی، افزایش جذب ویتامین‌ها در روده، افزایش فعالیت استروژن در بدن و آنزیم‌های مربوطه و شاید از همه مهم‌تر کاهش استرس اکسایشی نقش عمده‌تری در کاهش عوامل التهابی داشته باشد [11]. معمولاً بافت چربی کلی در زنان نسبت‌به مردان بیشتر است که این مسئله می‌تواند زنان را برای ابتلا به بیماری التهاب مزمن مستعدتر کند [12]. از طرفی در بررسی تفاوت‌های جنسی گزارش شده است که عموماً سطح هموسیستئین زنان پایین‌تر از مردان است؛ چراکه استروژن زنان را در مقابل بیماری‌های قلبی- عروقی محافظت می‌کند؛ با وجود این، پس از یائسگی به علت کاهش غلظت استروژن زنان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری قلبی‌عروقی نسبت‌به قبل از یائسگی قرار می‌گیرند. در این مرحله از زندگی زنان، علاوه‌بر افزایش هموسیستئین و خطر ابتلا به بیماری قلبی‌عروقی، کاهش ترشح استروژن به افزایش بافت چربی شکمی می‌انجامد و مقاومت به انسولین نیز بیشتر می‌شود [13]. کاهش معنا‌دار سطوح هموسیستئین در زنان چاق پس از 12 هفته تمرین هوازی با شدت 60-75 درصد حداکثر ضربان قلب به‌وسیله تقیان و همکاران مشاهده شد [14]. در ارتباط بین سیستاتین C با حجم فعالیت و بازگشت به حالت اولیه مشاهده شده که در بیماران کرونر قلبی، سیستاتین C به‌صورت خطی با کم‌ترین حالت حجم تمرین و بازگشت به حالت اولیه در ارتباط است [15]. از طرفی باتوجه‌به اهمیت سیستاتین به‌عنوان شاخصی برای تعیین میزان احتمال خطر مرگ‌ومیر ناشی از حوادث قلبی‌عروقی حاد و سکته مغزی در افراد مسن‌تر، اهمیت بررسی عوامل مؤثر بر تغییرات آن در این گروه سنی، بیشتر احساس می‌شود [16]. تمرینات ورزشی منظم و طولانی‌مدت با بهبود عملکرد، تنظیم وزن بدن، توده چربی، بهبود پروفایل لیپیدی و با تغییر در محتوای چربی احشایی در افراد مسن، موجب کاهش شیوع بیماری‌های قلبی‌عروقی و افزایش طول عمر افراد می‌شود [17]. با این وجود، نتایج برخی مطالعات حاکی از متناقض‌بودن اثرات تمرینات ورزشی بر عوامل خطرساز بیماری‌های قلبی‌عروقی است [18]. بویوکیازی و همکارانش در مطالعه زنان میان‌سال، به افزایش میزان شاخص‌های چربی و هموسیستئین بعد از هشت هفته تمرین اشاره کرده‌اند. با وجود این، هرمان و همکارانش و گومه و همکاران به کاهش غلظت هموسیستئین بعد از یک دوره فعالیت تمرینی اشاره داشته‌اند [13]. لی و همکاران گزارش کردند که حتی فعالیت بدنی مانند راه رفتن در هفته با شدت کم تا متوسط در پایین آوردن خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی‌عروقی زنان مؤثر است؛ اما اینکه نوع و ماهیت فعالیت چگونه باشد موضوعی است که ذهن محققان حوزه مختلف علوم ورزشی به‌ویژه فیزیولوژیست‌های ورزشی را به خود معطوف کرده است و نیاز به بررسی بیشتر دارد [19]. از طرفی به دلیل عدم وجود تحقیقاتی که به‌طور هم‌زمان تأثیر فعالیت‌های ورزشی را بر هر دوی سطوح سرمی سیستاتین C و هموسیستئین مورد بررسی قرار داده باشد؛ از سوی محققین انجام پژوهش‌های متنوعی در این زمینه احساس می‌شود. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تأثیر هشت هفته فعالیت منتخب هوازی بر تغییرات سطوح سیستاتین C و هموسیستئین به‌عنوان عوامل خطرزای قلبی‌عروقی در زنان میان‌سال غیر ورزشکارِ دارای اضافه‌وزن طراحی و اجرا شده است.
روش‌شناسی
آزمودنی‌
 این تحقیق از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون انجام‌گرفته است. جامعه‌ آماری آن را زنان میان‌سال غیر ورزشکار، داوطلب شرکت در تحقیق که هیچ‌گونه سابقه شرکت منظم در فعالیت ورزشی خاصی را نداشتند، تشکیل می‌داد. در بین این افراد به‌طور هدفمند 30 نفر در محدوده‌ سنی 35 تا 55 ساله را انتخاب و سپس به دو گروه 15 نفری کنترل و تجربی تقسیم شدند. بدین منظور، پس از اعلام فراخوان پژوهشی زنان میان‌سال فرم‌های مربوط به اطلاعات فردی، پزشکی و ورزشی را جهت شرکت در این پژوهش را تکمیل کردند. سپس آزمودنی‌های انتخاب‌شده فرم مشخصات و رضایت‌نامه کتبی را تکمیل کردند. معیارهای ورود به این پژوهش شامل عدم سابقه بیماری خاص مانند مشکلات مفصلی، فشارخون و غیره و عدم شرکت در برنامه‌های کاهش وزن بود. شاخص توده‌ بدن بین 26-30 کیلوگرم بر مترمربع (جدول شماره 1)، به‌‌عنوان اضافه‌وزن درنظر گرفته شد. آن‌گاه آزمودنی‌ها به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه کنترل قرار گرفتند.

روش اجرای مطالعه
 در ابتدا در یک جلسه توجیهی به‌طور واضح موضوع تحقیق، هدف اجرای آن و مراحل اجرای تمرین و نحوه اجرای آزمون‌ها برای آزمودنی‌ها توضیح داده شد. اندازه‌گیری‌های تن‌سنجی انجام گرفت. 24 ساعت قبل از شروع برنامه ورزشی آزمودنی‌های تحقیق رأس ساعت 7 صبح در آزمایشگاه حضور یافتند و نمونه‌های خون (5 سی سی) پس از 12 ساعت ناشتایی از ورید بازویی آزمودنی‌ها اخذ شد. نمونه‌های خون بلافاصله به آزمایشگاه تشخیص طبی جهت اندازه‌گیری‌های بیوشیمیایی منتقل شد. 24 ساعت پس از اتمام پروتکل تحقیق کلیه اندازه‌گیری‌های تن سنجی و بیوشیمیایی مجدداً تکرار شد.
برنامه تمرینی 
تمرین هوازی مطابق با جدول شماره 2: شامل دویدن سه جلسه در هفته و به مدت هشت هفته بود که این برنامه شامل 5-10دقیقه گرم‌کردن (نرم دویدن و حرکات کششی، نرمشی و جهشی) سپس تمرین اصلی شامل دویدن مداوم با شدت‌های موردنظر و درنهایت 5 دقیقه سردکردن و برگشت به حالت اولیه بود.

ضربان قلب بیشینه توسط فرمول کارونن (سن-220) برآورد شد. باتوجه‌به عدم فعالیت ورزشی منظم و آمادگی جسمانی پایین در هفته اول به‌صورت پیاده‌روی سریع (شدت ضربان 65-70 درصد ضربان قلب) بود و شدت تمرینات هر هفته به‌صورت تدریجی و پیوسته افزایش می‌یافت. ضربان قلب آزمودنی‌ها با استفاده از دستگاه ضربان‌سنج پولار دستی کنترل می‌شد. قابل ذکر است که باتوجه‌به اهمیت بارز تمرین هوازی در کنترل عوامل خطرزای قلبی‌عروقی، ماهیت تمرین به‌صورت هوازی و با شدت متوسط طراحی‌شده بود [8]. اصل اضافه‌بار نیز براساس جدول شماره 1 نیز رعایت می‌شد. طی این مدت گروه کنترل هیچ‌گونه فعالیتی نداشتند.
اندازه‌گیری متغیرها
جهت اندازه‌گیری قد و وزن از ترازوی دیجیتال مدل، PSO6، ساخت کشور آلمان، کمپانی بیورر با دقت 0/01 کیلوگرم و قد سنج دیواری مدل 206، ساخت کشور آلمان، کمپانی سکا، با دقت 1 سانتی‌متر برای اندازه‌گیری قد آزمودنی‌ها استفاده شد. برای محاسبه شاخص توده بدن، وزن بدن به کیلوگرم بر مجذور قد به متر، تقسیم شده و به‌عنوان شاخص توده بدنی نیز ثبت شد. جهت سنجش شاخص‌های بیوشیمیایی جهت اندازه‌گیری   سیستاتین C از کیت شرکت اکس شیلد ساخت کشور انگلستان و به روش الایزا و اندازه‌گیری هموسیستئین، از کیت شرکت اکسیس- شیلد دیاگونیست، ساخت کشور آلمان و به روش الایزا استفاده شد.
روش آماری
در این پژوهش از شاخص‌های آمار توصیفی همچون میانگین و انحراف‌معیار استفاده شد. و در بخش آمار استنباطی معنا‌دار بودن تفاوت میانگین‌ها بین دو گروه کنترل و آزمایش از طریق آزمون تحلیل کواریانس ارزیابی شد. همچنین برای محاسبات آماری از نرم‌افزار Spss نسخه 16 و برای رسم نمودارها از برنامه اکسل نیز استفاده شد.
یافته‌‍‌ها
نتایج جدول شماره 3 نشان می‌دهد: میانگین درون‌گروهی متغیر سیستاتین C در گروه تمرینی (0/057=P) و هموسیستئین (0/05=P) در گروه تمرینی کاهش معنا‌داری یافتند.

اما در گروه کنترل تفاوت معنا‌داری مشاهده نشد (05/P≥0). همچنین نتایج تحلیل کواریانس در جدول شماره 4 نشان داد که بعد از حذف اثر پیش‌آزمون، بین پس‌آزمون سیستاتین C و هموسیستئین گروه‌های مورد مطالعه تفاوت معنا‌داری وجود ندارد (05/P≥0).

بحث 
باتوجه‌به اینکه میزان خطر حوادث قلبی‌عروقی زنان در سن یائسگی افزایش می‌یابد، این تحقیق با هدف اینکه راهکار مناسب غیردارویی برای کاهش این مشکل باشد، انجام گرفت. در پژوهش حاضر، سطوح سیستاتین C و هموسیستئین در گروه آزمایش نسبت‌به گروه کنترل کمتر بود اما این کاهش در بین دو گروه معنا‌دار نبود. فتحی و همکاران 2021؛ در پژوهشی نشان دادند که شش ماه تمرین هوازی و سه جلسه در هفته با حداکثر شدت 50 تا 70 درصد ضربان قلب بیشینه در بیماران همودیالیزی سبب کاهش معنا‌داری در شاخص توده بدن و سیستاتین C می‌شود [20].
 برخی از مطالعات ارتباط مثبتی را بین نمایه توده بدن با سطح نشان داده اند. به‌طوری‌که با کاهش نمایه توده بدن میزان سیستاتین C نیز کاهش یافته است. بنابراین در مطالعه حاضر بالابودن نمایه توده بدن آزمودنی‌ها، مدت و شدت تمرینات، زمان هر جلسه تمرینی و کم‌بودن حجم نمونه می‌توانند بر معنا‌دار نبودن نتایج مؤثر باشند. در همین راستا، ترسیم و همکاران 2017؛ در پژوهشی نشان دادند که هشت هفته تمرین مقاومتی فزاینده در مردان والیبالیست سبب کاهش معنا‌دار سیستانین C می‌شود [21]. در تحقیق حاضر، 8 هفته تمرین هوازی اگرچه موجب کاهش معنا‌دار سیستاتین C در گروه تمرینی شد اما در مقایسه با گروه کنترل معنا‌دار نبود. احتمالاً دلیل آن بالابودن شاخص توده بدنی آزمودنی‌ها باشد، که مشخص شده سطح بالاتر شاخص توده بدنی ارتباط مثبتی با سطوح سیستاتین C بالاتر دارد [22]. از سویی دیگر، با توجه به ارتباط مثبت بین شاخص توده بدنی و مقادیر سیستاتین C و همسان‌بودن شاخص توده بدنی دو گروه مورد مطالعه در این پژوهش، معنا‌دار نبودن را توجیه می‌کند. همچنین مدت تمرین که شامل هشت هفته تمرین بود و شدت تمرین که 65 تا 75 درصد ضربان قلب بیشینه بود و نیز هر جلسه تمرین 20-35 و کم بودن تعداد آزمودنی‌ها می‌توانند بر معنا‌دارنبودن نتایج مؤثر باشند. اکورا و همکارانش، پس از 20 هفته تمرین هوازی روی 711 زن و مرد با دامنه سنی بین 17 تا 65 سال که 20 هفته فعالیت ورزشی هوازی را اجرا کردند، به این نتیجه رسیدند که غلظت پایه هموسیستئین خون آزمودنی‌هایی که بالاتر از 15 میکرو مول بر لیتر بود. به‌دنبال اجرای تمرینات منظم هوازی، در حد معنا‌داری کاهش بیشتری پیدا کرد [13]؛ درصورتی‌که در پژوهش حاضر سطوح پایه آزمودنی‌ها به‌طور میانگین 12/25  بود که این عامل هم می‌تواند یکی دیگر از دلایل معنا‌دارنبودن باشد. از طرف دیگر، نشان داده شده است که تأثیر فعالیت بدنی بر سطوح هموسیستئین با سطوح پایه آن در ارتباط است، یعنی افرادی که سطوح هموسیستئین بالایی دارند، در اثر فعالیت بدنی کاهش می‌یابد و برعکس آن‌هایی که هموسیستئینشان پایین است، افزایش این ماده را تجربه می‌کنند [23]. از سوی دیگر، استرس اکسایشی می‌تواند نقش مهمی را در توسعه چاقی و اثرات سوء آن ایفا کند؛ به‌طوری‌که افزایش گونه‌های اکسیژن واکنشی در افراد چاق به خوبی تأیید شده است به‌علاوه بیوسنتز میتوکندریایی گونه‌های اکسیژن واکنشی به‌وسیله هموسیستئین میانجی‌گری می‌شود و تعدیل استرس اکسایشی ناشی از اکسیدان‌ها می‌تواند از عروق خونی در مقابل عوارض مضر هموسیستئین محافظت کند [24]. بنابراین یکی از مکانیسم‌های احتمالی برای کاهش هموسیستئین خون بعد از تمرینات هوازی این است که انجام تمرینات هوازی طولانی‌مدت می‌تواند موجب کاهش استرس اکسایشی شود که به دلایلی چون افزایش متیلاسیون دوباره هموسیستئین، افزایش سطح s-آدنوزیل متیونین و همچنین افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی صورت می‌گیرد. به‌طور کلی، تمرینات منظم ورزشی نیاز متابولیکی به متیونین را برای تولید انرژی افزایش می‌دهد و چون هموسیستئین به‌عنوان یکی از مواد واسطه ای متابولیسم متیونین به‌کار می‌رود؛ بنابراین مقدار آن کاهش می‌یابد [25]. ازآنجاکه مدت، شدت، نوع ورزش و سطح آمادگی افراد از عوامل مؤثر بر سطح هموسیستئین می‌باشند [26]؛ بنابراین این احتمال وجود دارد که کافی نبودن حجم تمرین ازلحاظ شدت و یا مدت؛ سطح آمادگی و عدم امکان کنترل کامل تغذیه آزمودنی‌ها از دیگر عوامل احتمالی معنا‌دار نشدن آن در مقایسه با گروه کنترل باشد. ویتال و همکاران 2016 گزارش کردند 16 هفته تمرین مقاومتی سه جلسه در هفته با شدت 85 درصد یک تکرار بیشینه بر سطوح هموسیستئین تأثیری ندارد [27]. 
در پژوهش حاضر مقادیر وزن و نمایه توده بدن در پایان دوره کاهش معنا‌داری یافت. بنابراین به‌نظر می‌رسد کاهش در توده چربی به‌نوعی با کاهش مقادیر سیستاتین C و هموسیستین مرتبط باشد. به‌طورکلی، کاهش عوامل التهابی و خطرزای قلبی‌عروقی در این پژوهش می‌تواند مؤید فعال‌شدن سازوکارهای سازشی طی هشت هفته فعالیت منظم باشد؛ با این‌وجود، محققان مدت برنامه تمرین را از علل اصلی تأثیر کم یا بی‌تأثیربودن نتایج دانستند. همچنین این محققان عنوان داشتند که ممکن است با ادامه فعالیت بدنی این تأثیرات بارزتر شود. بنابراین به‌نظر می‌رسد با ادامه‌ فعالیت‌های بدنی منظم و انجام آن در مدت‌زمان طولانی‌تر (بیش‌تر از هشت هفته) ممکن است این تأثیرات معنی‌دار و بارزتر شود. از طرف دیگر، سازوکار احتمالی که منابع التهابی را کاهش می‌دهد ممکن است به این دلیل باشد که چاقی (به‌علت تولید و بیان ژن فاکتور نکروز توموری آلفا و اینترلوکین -6 و گیرنده‌های آن‌ها) عاملی است که ارتباط شدیدی با سطوح بالای التهاب دارد؛ بنابراین کاهش چربی بدن و افزایش لیپولیز در اثر توانبخشی (با تحریک فعالیت لیپاز حساس به هورمون پروتئین لیپاز حساس به هورمون) می‌تواند مکانیسمی باشد که توسط آن التهاب کاهش می‌یابد [28]. 
نتایج کلی این تحقیق با یافته‌های پژوهش‌های ویتال و همکاران؛ کاخک و همکاران؛ همخوانی دارد اما با نتایج تحقیقات تقیان و همکاران؛ فتحی و همکاران و ترسیم و همکاران هم‌خوانی ندارد. علت این ناهمسویی می‌تواند انتخاب نوع آزمودنی، رنج سنی، شرایط محیطی آزمودنی، وراثت، نژاد و تنوع در تمرینات، نوع تمرین، شدت و زمان تمرین، تفاوت‌های بین افراد، عوامل اجتماعی و فرهنگی و وجود فشارهای روانی باشد. ازآنجاکه انجام فعالیت‌های ورزشی هوازی به سبب تغییرات فیزیولوژیکی می‌تواند از عوامل مؤثر بر تغییرات بیومارکرهای قلبی عروقی باشد. نظر به اینکه تغییر این‌گونه متغیرها به‌‌شدت، مدت تمرین و وضعیت آمادگی جسمانی افراد بستگی دارد، به مربیان و پزشکان ورزشی پیشنهاد می‌شود که به هنگام طراحی تمرینات ورزشی تدابیر لازم را بیندیشند. 
نتیجه‌گیری
به‌طور کلی، می‌توان نتیجه گرفت که تمرینات ورزشی طولانی مدت می‌تواند جهت کاهش عوامل خطرزای قلبی عروقی مفید باشد؛ ولی باتوجه‌به اینکه در تحقیق حاضر سیستاتین C و هموسیستئین بر اثر تمرینات ورزشی در مقایسه با گروه کنترل معنادار نبود. پیشنهاد می‌شود عوامل مؤثر بر تغییرات سیستاتین C و هموسیستئین که احتمالاً به غیر از تمرینات ورزشی شامل عوامل تغذیه‌ای و محیطی می‌باشند با انجام تحقیقات آینده شناسایی و کنترل شوند. 

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
نتایج ارائه‌شده در مقاله پیش‌رو بخشی از طرح پژوهشی فیزیولوژی ورزشی مصوب در دانشگاه شهید چمران اهواز با کد اخلاق EE/97.24.3.93504 می‌باشد.

حامی مالی
این پژوهش هیچ‌گونه کمک مالی از سازمان‌های دولتی و خصوصی دریافت نکرده است.

مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت داشتند.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.

References

1. Sarvghadi F, Rambod M, Hosseinpanah F, Hedayati M, Tohidi M, Azizi F. [Prevalence of obesity in subjects aged 50 years and over in Tehran (Persian)]. Iran J Endocrinol Metab. 2007; 9(1):99-104. [Link]
2. Wotherspoon F, Laight DW, Browne DL, Turner C, Meeking DR, Allard SE, et al. Homocysteine, oxidative stress and endothelial function in patients with type 1 diabetes mellitus and micro Diabet Med. 2006; 23(12):1350-6. [DOI:10.1111/j.1464-5491.2006.01980.x][PMID]
3. Curhan G. Cystatin C: A marker of renal function or something more? Clin Chem. 2005; 51(2):293-4. [DOI:10.1373/clinchem.2004.044388][PMID]
4. Ketabipoor SM, Koushkie-Jahromi M, Salesi M, Saboori A. [Effect of 8 weeks of selected aquatic aerobic training on cystatine C and some other cardiac risk factors in menopause women: A randomized clinical trial (Persian)]. J Shahrekord Univ Med Sci. 2014; 15(6):109-16. [Link]
5. Khorramjah M, Sarmadiyan M, Khurshidy D. [The effect of moderate-intensity aerobic training on serum levels of cystatin c with high sensitivity, C-reactive Protein and cardiovascular risk factors in postmenopausal women (Persian)]. Armaghan J. 2016; 21(9):887-99. [Link]
6. Santilli F, Davi G, Patrono C. Homocysteine,methylenetetrahydrofolate reductase, folatestatus and atherothrombosis: A mechanisticand clinical perspective. Vasc Pharmacol. 2016; 78:1-9. [DOI:10.1016/j.vph.2015.06.009][PMID]
7. Gelecek N, Teoman N, Ozdirenc M, Pınar L, Akan P, Bediz C, et al. Influences of acute and chronic aerobic exercise on the plasma homocysteine level. Ann Nutr Metab. 2007; 51(1):53-8. [DOI:10.1159/000100821][PMID]
8. Sutken E, Akalin A, Ozdemir F, Colak O. Lipid profile and levels of homocysteine, leptin, fibrinogen and Creactive protein in hyperthyroid patients before and after treatment. Dicle Med J. 2010; 37(1):1-7. [Link]
9. Joubert LM, Manore MM. Exercise, nutrition, and homocysteine. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2006; 16(4):341-61. [DOI:10.1123/ijsnem.16.4.341][PMID]
10. Krus WE, Houmard JA, Duscha BD, Knetzger KJ, Wharton MB, McCartney JS, et al. Effect of the amount and intensity of exercise on plasma lipoproteins. N Engl J Med. 2002; 347(19):1483-92. [DOI:10.1056/NEJMoa020194][PMID]
11. e Silva Ade S, da Mota MP. Effects of physical activity and training programs on plasma homocysteine levels: A systematic review. Amino Acids. 2014; 46(8):1795-804. [PMID]
12. Olsan TP, Dengel DR, Leon AS, Schmitz KH. Changes in inflammatory biomarkers following one-year of moderate resistance training in over weight women. Int J Obes (Lond). 2007; 31(6):996-1003. [DOI:10.1038/sj.ijo.0803534][PMID]
13. Amir Sasan R, Aziz Beigi K, Mirzaei B, Parsafar K. [The effect of exercise status on response of homocysteine and insulin resistance to aerobic exercise in postmenopausal obese women (Persian)]. Res Sport Med Technol. 2016; 14 (11):53-62. [DOI:10.18869/acadpub.jsmt.14.11.53]
14. Taghian F, Kargarfard M, Kelishadi R. [ffects of 12 weeks aerobic training on body composition, serum homocysteine and CRP levels in obese women (Persian)]. J Isfahan Med Sch. 2011; 29(149):1307-45. [Link]
15. McManus D, Shlipak M, Ix JH, Ali S, Whooley MA. Association of cystatin C with poor exercise capacity and heart rate recovery: Data from the heart and soul study. Am J Kidney Dis. 2007; 49(3):365-72. [DOI:10.1053/j.ajkd.2006.12.016][PMID][PMCID]
16. Hedayati M, Hosseini Kakhk S, Amiriparsa T, Haghighi A, Askari R, Chamari M. [The effect of resistance training on hs-CRP and cystatin C concentration in obese girls (Persian)]. Daneshvar Med. 2010; 16(6):9-18. [Link]
17. Fatouros IG, Tournis S, Leontsini D, Jamurtas AZ, Sxina M, Thomakos P, et al. Leptin and adiponectin responses in overweight inactive elderly following resistance training and detraining are intensity related. J Clin Endocrinol Metab. 2005; 90(11):5970-7. [DOI:10.1210/jc.2005-0261][PMID]
18. Nikbakht H, Amirtash AM, Gharouni M, Zafari A. [Correlation of physical activity with serum fibrinogen and homocysteine concentration in active, sedentary and with cad males (Persian)]. Olympic. 2007; 15(2):71-80. [Link]
19. Konig D, Bisse E, Deibert P, Muller HM, Wieland H, Berg A. Influence of training volume and acute physical exercise on the homocysteine levels in endurance-trained men: Interactions with plasma folate and vitamin B12. Ann Nutr Metab. 2003; 47(3-4):114-8. [DOI:10.1159/000070032][PMID]
20. Fathi M, Hejazi K. The effect of six months aerobic exercise during dialysis on liver enzymes, cystatin C and quality of life of hemodialysis patients. J Sports Med Phys Fitness. 2021; 61(11):1515-22. [DOI:10.23736/S0022-4707.21.11812-2][PMID]
21. Tarsim D, Hemmatfar A, Azizbeigi Boukani K. [The effect of progressive resistance training on cystatin c and c reactive protein in male volleyball players (Persian)]. J Sport Biosci. 2017; 8(4):533-43. [DOI:10.22059/jsb.2017.60981]
22. Elliott K, Sale C, Cable N. Effects of resistance training and detraining on muscle strength and blood lipid profiles in postmenopausal women. Br J Sports Med. 2002; 36(5):340-4. [DOI:10.1136/bjsm.36.5.340][PMID][PMCID]
23. Okura T, Rankinen T, Gagnon J, Lussier-Cacan S, Davignon J, Leon AS, et al. Effect of regular exercise on homocysteine concentrations: The heritage family study. Eur J Appl Physiol. 2006; 98(4):394-401. [PMID]
24. Perez-de-Arce K, Foncea R, Leighton F. Reactive oxygen species mediates homocysteineinduced mitochondrial biogenesis in human endothelial cells: Modulation by antioxidants. Biochem Biophys Res Commun. 2005; 338(2):1103-9. [DOI:10.1016/j.2005.10.053][PMID]
25. Deminice R, Ribeiro DF, Frajacomo FT. The effects of acute exercise and exercise training on plasma homocysteine: A meta-analysis. PloS One. 2016; 11(3):e0151653. [DOI:10.1371/journal.pone.0151653][PMID][PMCID]
26. Racil G, Ben Ounis O, Hammouda O, Kallel A, Zouhal H, Chamari K, et al. Effects of high vs. moderate exercise intensity during interval training on lipids and adiponectin levels in obese young females. Eur J Appl physiol. 2013; 113(10):2531-40. [DOI:10.1007/s00421-013-2689-5][PMID]
27. Vital TM, Hernandez SS, Stein AM, Garuffi M, Teixeira CV, Santos-Galduroz RF, et al. Resistance training, lipid profile, and homocysteine in patients with alzheimer's disease. Int J Gerontol. 2016; 10(1):28-32. [DOI:10.1016/j.ijge.2014.08.003]
28. Wannamethee SG, Lowe GD, Whincup PH, Rumley A, Walker M, Lennon L. Physical activity and hemostatic and inflammatory variables in elderly men. Circulation. 2002; 105(15):1785-90. [PMID]