نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه رادیولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
2 گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
تازه های تحقیق
Mohammad Nilchian(PubMed)(Google Scholar)
کلیدواژهها
Introduction
Preterm labor and prematurity of infants are associated with a high prevalence of neurological disorders and the development of disabilities [1]. The financial impact of preterm birth in health care systems is also a cause of concern globally. Measurement of cervical length with transvaginal sonography (TVS) at the end of the second trimester has been proven as an effective method of predicting preterm labor. In addition, the prophylactic administration of progesterone in women with short services reduces the risk of preterm delivery by 40% [2]. A few studies have been done on the cervical length and physiological changes affecting early delivery that occur at the end of the first trimester of pregnancy. So far, a few supports have been given regarding the value of measuring cervical length in the first trimester of pregnancy in the prediction of early delivery [3].
In the measurement of cervical length, the endocervix should be distinguished from the isthmus. The endocervical length at 11 to 13 weeks is shorter in pregnancies resulting in spontaneous delivery before 34 weeks than in those delivered after 34 weeks. Additionally, cervical length in the first trimester of pregnancy alone or with the maternal history can predict short cervical length in the second trimester [4]. In this study, we examined some pregnant women from 11 to 14 gestational weeks and provided information on physiologic changes in cervical length. In addition, the value of cervical length in the first trimester of pregnancy in the prediction of preterm labor was evaluated.
Methods
In this cohort study, 156 consecutive, unselected, asymptomatic pregnant women participated. This study was performed from September 2020 to April 2021. All cases attending the ultrasound laboratory of the “Fetal medicine unit of Alzahra hospital, Isfahan, Iran» for “ NT NB scan», underwent cervical length measurement by transvaginal sonography (TVS). All patients agreed to participate in the study and written informed consent was obtained before enrollment. The study was approved by the Ethical Board of the “Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran”. Inclusion criteria were: 1. Patient satisfaction for participation in the study and 2. Gestational age between 11 to 14 weeks. Exclusion criteria were: 1. Patient’s unwillingness to continue participating in the study; 2. No possibility of follow-up; 3. Abortion and intrauterine fetal death; 4. Anatomical and fetal chromosomal abnormalities; 5. Cervical cerclage during pregnancy; and 6. A history of preterm labor (a known risk factor for preterm labor). The ultrasonographic examinations were performed between 11 and 14 weeks of gestation by a group of experienced radiology specialists. Gestational age was confirmed by measuring CRL.
Data collection
Demographic characteristics, ultrasound findings, and data related to pregnancy outcomes were recorded in a computer database.
Statistical analysis
Statistical analyses were performed using SPSS (ver. 22; SPSS Inc., Chicago, IL, USA). Data are given as Mean±SD, P<0.05 was considered significant.
Results
One hundred and fifty-six pregnant women underwent transvaginal ultrasound examination of the cervix between 11 and 14 weeks, of whom six cases were excluded due to voluntary abortion (n=3), or induced delivery for fetal indications (n=3). Finally, 150 patients were enrolled in the study. The mean cervical length was 31.32±6.71 and shorter cervical length in the first trimester was significantly associated with preterm delivery (P<0.05). Considering a threshold of 34.5 mm, the measurement of the cervical length in the first trimester had a sensitivity of 0.76 and a specificity of 0.81.
Discussion
With a threshold of 34.5 mm, the length of the cervix from 3rd month to 6th month can predict preterm delivery with a sensitivity of 76% and a specificity of 81%. Measuring cervical length with transvaginal ultrasound in the second trimester can predict preterm delivery.
Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines
This study was approved by the ethics committee of Isfahan University of Medical Sciences (Code: IR.MUI.REC.1396.0011).
Funding
This study was extracted from the thesis of Mohammad Nilchian, approved by Isfahan University of Medical Sciences.
Authors contributions
The authors contributed equally to preparing this article.
Conflicts of interest
The authors declared no conflict of interest.
مقدمه
زایمان زودرس به زایمان قبل از 37 هفته گفته میشود. براساس تخمینها هر سال در سراسر دنیا حدوداً پانزده میلیون نوزاد با زایمان زودرس متولد میشوند که تقریباً برابر با 11 درصد تعداد کل زایمانها میباشد. زایمان زودرس به سه دسته تقسیم میشود: اول) القای زایمان بهعلت اندیکاسیونهای پزشکی وابسته به جنین و یا مادر؛ دوم) زایمان بهعلت پارگی زودرس پرده و سوم) زایمان همراه با پردههای سالم. زایمان زودرس مسئول 75 درصد مورتالیتیهای پری ناتال و 50 درصد موربیدیتیهای مزمن میباشد. زایمان زودرس و نارسبودن نوزادان با شیوع بالای اختلالات نورولوژیک و تکاملی همراه است [1]. همچنین تأثیر اقتصادی زایمان زودرس بر سیستم سلامت در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته است. زایمان زودرس به نظر با مکانیسمهای مختلفی مثل التهاب و عفونت، ایسکمی و یا خونریزی رحمی جفتی، اتساع بیش از حد رحم و استرس آغاز میشود [2-4]. ریسک فاکتورهای فراوانی ازجمله سن مادر، نژاد مادر، شاخص توده بدنی غیرطبیعی مادر، فشارخون بالاتر از نرمال، مصرف الکل و یا سیگار، حاملگی چندقلویی، سابقه زایمان زودرس، فاصله کم تا حاملگی قبلی (بهویژه کمتر از شش ماه) و غیره برای زایمان زودرس بیان شدهاند (جدول شماره 1).
در این پژوهش 156 مورد برای پژوهش، تعدادی بنا به صلاحدید تویسندگان حذف شد و درخواست که قبل از انجام سونوگرافی مثانه خود را خالی کنند، سپس تمام طول سرویکس توسط مخاط هایپواکوی اندوسرویکس در نمای طولی، شناسایی شد. سپس در موارد انحنادار، طول آن به دو قسمت تقسیم و حاصل جمع آنها بهعنوان طول سرویکس ثبت شد. معیار ورود در این پژوهش زنان باردار بدون هیچگونه زمینه بیماری زمینهای خاص میباشند. لیکن ازآنجاکه زایمان زودرس پروسه مولتی فاکتوریال است بررسی یک متغیر بهعنوان ریسک فاکتور دشوار است. در مقالات مختلف اختلافنظر راجع به ریسک فاکتورهای مختلف وجود دارد؛ اما بهنظر بر روی سابقه زایمان زودرس بهعنوان ریسک فاکتور اتفاقنظر وجود دارد. اندازهگیری طول سرویکس توسط سونوگرافی ترانس واژینال در پایان سه ماهه دوم روش مؤثر و ثابتشدهای برای پیشگویی زایمان زودرس میباشد. علاوهبر این، نتایج بعضی از مطالعات پیشنهاد میدهند که تجویز پروژسترون در خانمهای حامله با طول سرویکس کوتاه احتمال زایمان زودرس را 40 درصد کاهش میدهد [2]. لیکن مطالعات محدودی درباره رابطه طول سرویکس در پایان سه ماهه اول و زایمان زودرس انجام شده است و تا الان، شواهد اندکی از ارزش طول سرویکس در پایان سه ماهه اول حاملگی در پیشبینی زایمان زودرس حمایت میکنند [3]. طول سرویکس در هفته 11 تا 13حاملگی در حاملگیهای با زایمان قبل از 34 هفته، کوتاهتر از حاملگیهای با زایمان بعد از 34 هفته میباشد. علاوهبر این، طول سرویکس در سه ماهه اول حاملگی به تنهایی یا همراه با سابقه کلینیکی مادر میتواند طول سرویکس کوتاه را در سه ماهه دوم حاملگی پیشبینی کند [4]. در این مطالعه، ما بر روی تعدادی از خانمهای باردار 11 تا 14 هفته حاملگی مطالعه کردیم تا ارزش طول سرویکس در پایان 3 ماه اول حاملگی را در پیشبینی زایمان زودرس، بررسی کنیم.
روش بررسی
طراحی مطالعه
در این مطالعه کوهورت، 156 خانم حامله بدون علامت، بهطور تصادفی انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. مطالعه از شهریور 1399 تا فروردین 1400 انجام شد. تمامی خانمها جهت انجام سونوگرافی با اندازهگیری ضخامت مایع پشت گردن جنین (NT)واستخوان بینی جنین (NB) به بخش سونوگرافی بیمارستان الزهرا اصفهان مراجعه کردند. در این پژوهش که بهعنوان یک پژوهش آیندهنگر انجام شد با بررسی 220 کیس از زنان باردار و حذف تعدادی از آنها و گزینش 156 کیس پیگیری شد. این پژوهش در بیمارستان الزهرا اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. در بررسیهای انجام شده با درنظر گرفتن دو گروه جهت بررسی و ثبت نتایج جمعیتشناختی مادران باردار، سن، طول دهانه رحم و زمان زایمان زودرس مورد ارزیابی قرار گرفتند. گروههای اول و دوم با نسب طول رحم و زمان زایمان زودرس دستهبندی شدند که مشخص شد زایمان زودرس اختلاف معناداری داشت.
تمامی افراد با شرکت در مطالعه موافقت کردند و فرم رضایتنامه را تکمیل کردند. این مطالعه توسط کمیته اخلاق دانشگاه علومپزشکی اصفهان IR.MUI.REC.1396.0011 تأیید شد. معیارهای ورود: اول) تمایل بیمار برای شرکت در مطالعه؛ دوم)سن حاملگی بین 11 تا 14 هفته و معیارهای خروج؛ یک) عدمتمایل بیمار برای ادامه شرکت در مطالعه؛ دوم) عدم امکان فالوآپ بیمار؛ سوم) سقط و مرگ جنین داخل رحم؛ چهارم) اختلالات آناتومیک و کروموزومال جنین؛ پنجم) سرکلاژ سرویکس در حین حاملگی و ششم) سابقه قبلی زایمان زودرس (ریسک فاکتور ثابتشده زایمان زودرس) میباشد. تمامی سونوگرافیها بهصورت ترانس واژینال و توسط یک متخصص رادیولوژی انجام شد. سن حاملگی براساس CRL محاسبه شد. خانمهای حامله به دو گروه تقسیم شدند که شامل خانمهای با زایمان پس از 37 هفته (زایمان ترم) و خانمهای با زایمان قبل از 37 هفته (زایمان زودرس) میباشند. نکات زیر برای استاندارد بودن اندازهگیری طول سرویکس، رعایت شد (تصویر شماره 1).
1- از افراد مورد مطالعه درخواست شد که قبل از انجام سونوگرافی مثانه خود را خالی کنند.
2- پروب در نزدیکترین محل ممکن به سرویکس، بدون اعمال فشار، قرار داده شد تا از ایجاد دفورمیتی و یا طولانیشدن سرویکس پرهیز شود.
3- تمام طول سرویکس توسط مخاطهایپواکوی اندوسرویکس در نمای طولی، شناسایی شد.
4- فاصله بین ناحیه مثلثی شکل external os و ناحیه T و یا V شکل internal os اندازهگیری شد.
5- برای جلوگیری از کوتاهی کاذب سرویکس، در موارد انحنادار، طول آن به 2 قسمت تقسیم و حاصل جمع آنها بهعنوان طول سرویکس ثبت شد.
6- بررسی سرویکس در طول 3 دقیقه انجام گرفت تا هرگونه تغییر در طول سرویکس مورد توجه قرار گیرد.
7-حداقل 3 بار اندازهگیری طول سرویکس انجام شد و کمترین عدد، بهعنوان طول سرویکس ثبت شد.
جمعآوری اطلاعات
طول سرویکس و سن حاملگی در هنگام زایمان همراه مشخصات فردی و سوابق کلینیکی و تکقلویی و یا چندقلویی بودن حاملگی در یک پایگاه داده کامپیوتری ثبت شد. تحلیل توسط با نسخه 22 نرمافزار SPSS انجام شد. کمتر از 5 درصد بهعنوان نتیجه معنادار آماری درنظر گرفته شد.
یافتهها
156 خانم باردار بین 11 تا 14 هفته، تحت سونوگرافی ترانس واژینال جهت اندازهگیری طول سرویکس قرار گرفتند که از این تعداد، 6 نفر آنها از مطالعه خارج شدند. 3 نفر بهعلت سقط داوطلبانه و سه نفر بهعلت القای زایمان بنابر اندیکاسیونهای پزشکی که در انتها 150 نفر در مطالعه باقی ماندند. متوسط طول سرویکس در خانمهای با زایمان زودرس 6/71±31/32 میلیمتر و در خانمهای با زایمان ترم 5/80±38/96 میلیمتر بود (جدول شماره 2).
تحلیل اطلاعات نشان داد طول سرویکس کوتاهتر بهطور معناداری با زایمان زودرس ارتباط داشت. با قراردادن آستانه 34/5 میلیمتری، طول سرویکس در 3 ماهه اول، توانایی پیشبینی زایمان زودرس را با حساسیت 0/76 و ویژگی 0/81 دارد و ناحیه زیر منحنی ROC برابر با 0/816 میباشد که منحنی ROC در تصویر شماره 2 نشان داده شده است.
مشخصات فردی، سوابق کلینیکی و تکقلویی و یا چندقلویی بودن حاملگی در جدول شماره 3 نشان داده شدند.
فشارخون بالاتر از نرمال ایجادشده در حاملگی بهطور معناداری در خانمهای با زایمان زودرس شایعتر بود (P<0/001)، لیکن در بقیه فاکتورها تفاوت معناداری مشاهده نشد.
بحث
زایمان زودرس یکی از بحث برانگیزترین مسائل در خانمهای حامله میباشد که با وجود پیشرفتهای اخیر در مراقبتهای بارداری، زایمان زودرس در 2 دهه اخیر شیوع بیشتری پیدا کرده است [5]. نارسایی سرویکس مسئول کمتر از دو درصد زایمانهای زودرس میباشد [6, 7, 8]. سابقه زایمان زودرس با احتمال بیشتر زایمان زودرس همراه است، لیکن نقش آن در شناسایی بیماران در معرض خطر و یا بیمارانی که نیاز به اقدامات پیشگیرانه دارند، محدود است. طول سرویکس مستقیما٬ً با سن حاملگی در ارتباط است. مطالعات زیادی نشان دادهاند که تغییرات طول سرویکس در سه ماهه دوم حاملگی، با زایمان زودرس ارتباط دارد. لیکن مطالعات کمی درباره رابطه طول سرویکس در پایان 3 ماهه اول و زایمان زودرس انجام شده است.کوتاهشدن طول سرویکس شانس زایمان زودرس را افزایش میدهد. در این مطالعه، با قراردادن آستانه 34/5 میلیمتر، اندازهگیری طول سرویکس در سه ماهه اول میتواند زایمان زودرس را با حساسیت 0/76 و ویژگی 0/81 پیشبینی کند. مطالعه سوکا و همکارانش نشان داد که طول سرویکس کوتاهتر در سه ماهه اول بارداری بهطور معناداری خطر زایمان زودرس را بالا میبرد. آن ها همچنین نشان دادند که اگر طول سرویکس در سه ماهه اول بارداری کمتر از 27 میلیمتر باشد، احتمال بالای زایمان زودرس وجود دارد [9].
گرکو و همکاران طول سرویکس را توسط سونوگرافی ترانس واژینال در 1508 خانم باردار با سن حاملگی 11-13 هفته اندازهگیری کردند. متوسط طول سرویکس در این مطالعه 34/2 میلیمتر بود. نویسندگان این مقاله گزارش کردند که احتمال زایمان زودرس، قبل از 34 هفته، در خانمهای با طول سرویکس کمتر از 25 میلیمتر 12/5 درصد، با طول سرویکس بین 25 تا 30 میلیمتر 2/4 درصد و با طول سرویکس بیشتر از 30 میلیمتر 0/1 درصد میباشد [10]. اوزمیر و همکارانش طول سرویکس را در 152 خانم حامله در سن حاملگی 10-14 و 20-24 هفته اندازهگیری کردند. آنها در سه ماهه اول حاملگی تفاوت معناداری در طول سرویکس خانمهای با زایمان ترم (متوسط 40/9 میلیمتر) و خانمهای با زایمان قبل از 35 هفته (متوسط 38/6 میلیمتر) مشاهده نکردند [11].
در یک مطالعه اندازهگیری طول سرویکس در 61 خانم باردار پرخطر برای زایمان زودرس، نشان داد که آنها طول سرویکس کوتاه (کمتر از 20 میلیمتر) دارند [12].
مطالعه دیگر بر روی 705 خانم حامله پرخطر برای زایمان زودرس، تغییرات جزئی طول سرویکس را بین سن حاملگی 14 تا 28 هفته نشان داد. متوسط طول سرویکس در 15 هفته 36/7 میلیمتر، در 20 هفته، 35/7 میلیمتر و در 25 هفته 33/8 میلیمتر بود [13]. مطالعه سوکا و همکارانش نشان داد که در بیشتر خانمهای حامله، حتی با سابقه قبلی جراحی سرویکس، تغییرات طول سرویکس از سه ماهه اول حاملگی تا سه ماهه دوم حاملگی، بسیار کم میباشد ولی تغییرات در خانمهای با سابقه زایمان زودرس قابلتوجه میباشد [9]. در همین مطالعه، گزارش شد که حساسیت پیشبینی طول سرویکس کوتاه در هفته 20 تا 24 حاملگی، برای اندازهگیری طول سرویکس در سه ماهه اول بارداری با سونوگرافی ترانس واژینال 4 درصد، برای سابقه زایمان زودرس 50 درصد و برای استفاده از ترکیب طول سرویکس در سه ماهه اول و سابقه زایمان زودرس 68 درصد میباشد. مقایسه بهینه طول سرویکس بین مطالعات مختلف توسط تعیین cut off value برای طول سرویکس انجام میگیرد [14].
برای جلوگیری از biases در این مطالعات، بهتر است به تعداد نمونه، وجود یا عدم وجود عوامل خطر، سن خانمهای حامله و پروسه اندازهگیری طول سرویکس توجه شود. در این مطالعه فشارخون بالاتر از نرمال ایجاد شده در حاملگی، با افزایش شیوع زایمان زودرس، بر روی positive predictive value تأثیر میگذارد. ریسک فاکتورهای فراوانی ازجمله سن مادر، نژاد مادر، شاخص توده بدنی غیرطبیعی مادر، وضعیت تغذیهای مادر، وضعیت اقتصادی اجتماعی مادر، فشارخون بالاتر از نرمال (مزمن و یا ایجاد شده در حاملگی)، مصرف الکل و یا سیگار، حاملگی چندقلویی، سابقه زایمان زودرس، فاصله کم تا حاملگی قبلی (بهویژه کمتر از 6 ماه) و غیره برای زایمان زودرس بیان شدهاند.
لیکن ازآنجاکه زایمان زودرس پروسه مولتی فاکتوریال است بررسی یک متغیر بهعنوان ریسک فاکتور دشوار است. در مقالات مختلف اختلاف نظر راجعبه ریسک فاکتورهای مختلف وجود دارد، اما بهنظر میرسد بر روی سابقه زایمان زودرس بهعنوان ریسک فاکتور اتفاقنظر وجود دارد. ما در این مطالعه نشان دادیم که فشارخون بالاتر از نرمال ایجاد شده در حاملگی، بهطور معناداری در خانمهای حامله با زایمان زودرس شایعتر است. برخلاف این مطالعه، مطالعه صمدی و همکارانش روی زنان حامله سیاهپوست، نشان داد که احتمال زایمان زودرس، با فشار خون مزمن (فشارخون بالاتر از نرمال که قبل از حاملگی وجود داشته) بیشتر میشود، درحالیکه این احتمال با فشارخون بالاتر از نرمال ایجاد شده در حاملگی، کاهش مییابد [7].
مطالعه مادن و همکاران نشان داد که وقتی شاخص توده بدنی مادر افزایش میباشد، احتمال زایمان زودرس نیز افزایش مییابد. ارتباط بین چاقی و زایمان زودرس پیچیده است، لیکن اختلالات ناشی از فشارخون بالا، نقش مهمی در این ارتباط دارند [8، 15-20].
زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس یا مرگ جنین از عواقب پره اکلامپسی است. مادرانی که دچار پره اکلامپسی میشوند در طول زندگی در معرض بیماریهای قلبیعروقی و کلیوی خواهند بود. احتمال عود پره اکلامپسی در بارداریهای بعدی نیز وجود دارد. ممکن است پره اکلامپسی باعث تشنج شود که اکلامپسی نامیده میشود. زایمان زودرس علت حداقل دو سوم موارد مرگ و میر نوزادان است. دهانه رحم نقش مهمی در نگهداری جنین و جلوگیری از زایمان زودرس دارد. اندازه طول دهانه رحم با بروز زایمان زودرس ارتباط معکوس دارد. واژینوز باکتریال نیز عامل خطر زایمان زودرس است که باعث ایجاد pH قلیایی واژن میشود. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر این 2 پارامتر در جمعیت کم خطر در پیشگویی زایمان زودرس در 3 ماهه دوم بارداری میباشد تا با انجام مداخلات از این عارضه پیشگیری شود [21-25].
نتیجهگیری
اندازهگیری طول سرویکس توسط سونوگرافی ترانس واژینال در پایان 3 ماهه دوم روش مؤثر و ثابتشدهای برای پیشگویی زایمان زودرس میباشد، لیکن مطالعات محدودی درباره رابطه طول سرویکس در پایان 3 ماهه اول و زایمان زودرس انجام شده است. اگرچه قبلاً نشان داده شده است که اندازهگیری طول سرویکس با سونوگرافی ترانس واژینال در پایان 3 ماهه دوم، جهت پیشبینی زایمان زودرس، مفید و ارزشمند است. بر طبق یافتههای این پژوهش، اندازهگیری طول سرویکس با سونوگرافی ترانس واژینال در هفته 11-14 حاملگی نیز، روشی قابل اطمینان برای پیشبینی زایمان زودرس میباشد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
مقاله منتج از پایاننامه یا طرح تحقیقاتی است که توسط دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با کد اخلاق IR.MUI.REC.1396.0011 عنوان «پیشبینی زایمان زودرس توسط اندازهگیری طول سرویکس در هفته 11 تا 14 حاملگی» تصویب شده است.
حامی مالی
این پژوهش حاصل پایاننامه دکتر محمد نیلچیان در گروه رادیولوژی، دانشگاه علومپزشکی اصفهان است.
مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آمادهسازی این مقاله مشارکت داشتند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارش منافع ندارد.
References
References