تعیین فاکتور پراکندگی کولیماتور با تصحیح فرمول استرلینگ برای میدان های نامتقارن در پرتودرمانی با فوتون های مگاولتاژ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فیزیک پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران

2 دانشجوی ارشد فیزیک پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، اهواز، ایران

چکیده

زمینه و هدف: فاکتور خروجی یک فاکتور مهم، در محاسبه دز بیمار سرطانی در درمان با فوتونهای x مگاولتاژی می باشد.از آنجائیکه در اکثرموارد درمانی، میدان درمانی نامتقارن می باشد، لذا محاسبه این فاکتور با تصحیح فرمول استرلینگ از اهمیت بسزایی برخودار می باشد.
روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع پایه، واندازه گیری ها برای دستگاه شتابدهنده زیمنس پریموس پلاس بیمارستان گلستان اهواز با استفاده از اتاقک یونیزاسیون فارمر 6cc انجام شد. میزان فاکتور خروجی را برای میدان های متقارن استاندارد تعیین و منحنی کالیبراسیون فاکتور پراکندگی کولیماتور رسم شد. برای هر میدان مربعی متقارن، می توان تعداد زیادی میدان نامتقارن تعریف کرد. با استفاده از آنالیز تحلیلی و مقایسه با مقادیر اندازه گیری شده برای دستگاه زیمنس، پارامتر تنظیم برای هر میدان مربعی متقارن محاسبه شد. سپس جهت محاسبه فاکتور پراکندگی برای میدان نامتقارن متناظر، به کار گرفته شد. در آخر نتایج محاسبه با مقادیر تجربی مقایسه شد.
یافته­ ها: مقدار پارامتر تنظیم برای میدان متقارن 30×30 و25×25 به ترتیب0.001±0.452 و.0010±0.481 بدست آمد. با احتساب این پارامتر تنظیم برای میدان های نامتقارنی، اختلاف درصد فاکتور پراکندگی محاسبه شده با اندازه گیری حدکثر 0.7 درصد بود.
نتیجه­ گیری: نتایج حاکی از کاهش فاکتور پراکندگی کولیماتور در میدان های نامتقارن نسبت به میدان متقارن نظیرش می باشد. و با دور شدن از مرکز تقارن این کاهش بیشتر می شود. هم چنین با توجه به منحنی کالیبراسیون، با این روش می توان ضلع مربع معادل هر میدان نامتقارنی را بدست آورد.

کلیدواژه‌ها


1-Khan FM, Gibbons JP. Khan's the physics of radiation therapy: Lippincott Williams & Wilkins; 2014.
2-Kim S, Zhu TC, Palta JR. An equivalent square field formula for determining head scatter factors of rectangular fields. Medical physics. 1997;24(11):1.4-77.
3-Vadash P, Bjärngard B. An equivalent‐square formula for head‐scatter factors. Medical physics.1993;20(3):733-4.
4-Day M, Aird E. The equivalent-field method for dose determinations in rectangular fields. British journal of radiology Supplement. 17:105;1983.
5-Sterling T, Katz L, Perry H. Derivation of a Mathematical Expression for the Per Cent Depth Dose Surface of Cobalt 60 Beams and Visualisation of Multiple Field Dose Distributions1964.
6-Boyer A, Biggs P, Galvin J, Klein E, LoSasso T, Low D, et al. Basic applications of multileaf collimators. report of the aapm radiation therapy committee task group no. 50. Med Phys. 2001.
7-Lutz WR, Larsen RD, Bjärngard BE. Beam alignment tests for therapy accelerators. International Journal of Radiation Oncology* Biology* Physics. 1981;7(12):1727-31.
8-Dunscombe P, Nieminen J. On the field‐size dependence of relative output from a linear accelerator. Medical physics. 1992;19(6):1441-4.
9-Tatcher M, Bjärngard BE. Equivalent squares of irregular photon fields. Medical physics. 1993;20(4):1229-32.
10-Venselaar JL, Beckers N. A single-variable method for the derivation of collimator scatter correction factors in symmetrical and asymmetrical X-ray beams. Radiotherapy and oncology. 1999;50(3):319-24.
11-Kwa W, Tsang V, Fairey RN, Jackson SM, El-Khatib E, Harrison RW, et al. Clinical use of asymmetric collimators. International Journal of Radiation Oncology* Biology* Physics. 1997;37(3):705-10.
12-Tahmasebi Birgani M, Behrooz M, Hosseini M, Ghahremani F, Seif F. Determination of Correction Coefficient of the Sterlling's Formula (Vadash̒s factor) in Megavoltage Photon therapy. Jundishapur Sci Med J. 2013;11(6):619-24.
13-Stern RL, Rosenthal SA, Doggett EC, Mangat JK, Phillips TL, Ryu JK. Applications of asymmetric collimation on linear accelerators. Medical Dosimetry. 1995;20(2):95-8.